Özet


(Materials Used in the Construction of the Ottoman Navy and Their Procurement Methods) (18th Century)

Osmanlı Devleti kuruluşundan kısa bir süre sonra donanma inşaatı ile denizcilik faaliyetlerine başlandı. Kendisinden önce Anadolu'da denizcilikle uğraşan Bizans, Anadolu Selçuklu ve Türk beyliklerinin bu teknolojik tecrübesi ve mirasını bu amaçla kullanmakta bir kusur görmemiştir. Donanmanın döneminin 17. yüzyıl sonlarına kadar asıl savaş gemisi kadırgalardır. Esasen Osmanlı donanması kadırga dönemi içine doğmuş ancak 16649-1669 Girit Savaşı'ndan sonra alınan dersler sonuç olarak kalyon ağırlıklı bir donanma formasyonuna doğru evirilmiştir. Esasen kalyon, daha önce ekipmanda daha çok nakliye için kullanılırken onun kadırgaya kıyasla daha yavaş olması, inşasının masraflı oluşu, Akdeniz'in iklim şartlarında daha az uygun olması ya da baskın ve takip faaliyeti için ağır kalması onun bir süre sonra geri plana düşerek gemi tipi konumunda kalmasını engellemiştir. Ancak Akdeniz'de İspanyolların ve Venediklilerin bu tür gemileri yoğun olarak kullanarak Osmanlı donanmasında yol göstericisi oldu. O, çağın gidişatına sahip her türlü savaş gemisini inşa etme yeteneği ve özelliklerine sahiptir. Bunun için ihtiyaç duymuş olduğu hammadde ve iş gücü de büyük ölçüde kendi yerli kaynaklarından karşılayarak rakiplerine kıyasla bağımsız bir politika izlemiştir. Kalyonların inşası kadırga ve diğer gemi türlerine göre hem daha fazla malzeme hem de daha fazla masraf gerekiyordudu. Ayrıca uzman iş gücü seçenekleri diğer gemilerden daha fazlaydı. Bu sayede donatımın kereste, seren, sütun, tel, demir ve yelken bezi gibi inşaat malzemelerine olan görünümü olağanüstü derecede arttı. Bunların temini için daha önce kurulmuş olan sistemin yetersiz kalması, mevcut kaynaklardaki baskıyı artırmaya ve genel ihtiyaçları karşılayamaz hale geldi. Bu da yeni kaynaklara başvurmayı zorunlu hale getirdi. Osmanlı askeri kıyılarının savunulmasından deniz savaşlarına varıncaya kadar geniş bir yelpazede birçok görev ifa etmişti. Bu operasyonlardaki siyasi, askeri, ticari ve sosyal parametrelerdeki kararlara etki etmiştir. Donanma güçlü olduğu ölçüde devlet rakiplerine karşı kendini güçlü hissetmiştir. Donanımın bilgisi onun bu konuda vermiş olduğu kararların daha iyi anlaşılmasını sağlayacak. Donanımın bilgisi ise en başta onun inşa ve donatımının kapsamlılığını gerektirir. Bu konunun genel çizgileriyle bu konulara değinilmiştir.



Anahtar Kelimeler

Osmanlı donanması, Kalyon, Osmanlı Devleti, 18. yüzyıl, Tersane.


Kaynakça

Gelecek Sayı

Ekim 2024 Sayısı

Dergimizin Ekim 2024'te yayımlanacak olan 18. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com