Evliya Çelebi, XVII. yüzyılın en önemli Türk gezginidir. Kendisi dönemin imparatorluk coğrafyasının pek çok yerini gezmiş, buralarda derlediği malzemeyi Türkçe olarak on ciltlik Seyahatname adlı eserinde işlemiştir. Seyahatname’de Çelebi gittiği yerlerin tarihî, edebî, kültürel, ekonomik, sanatsal, sosyal, siyasal olaylarına ve buraların genel özelliklerine yer vermiştir. Bu ve buna benzer özellikleriyle Seyahatname, disiplinlerarası hatta disiplinlerüstü bir eserdir. Evliya, Seyahatname’sinin her bir cildini farklı coğrafyalardaki yerlere ayırmıştır. Bu on cildin dokuzuncusunda Evliya Çelebi, Muğla’ya değinmiştir. Yazar; Muğla’nın bugünkü Menteşe, Mekri (Fethiye), Bodurum (Bodrum), Milas, Marmaris gibi yerleşim yerlerine uğramıştır. Evliya Çelebi’nin eseri XVII. asır Türkçesinin nesir türündeki en önemli eserlerindendir. Çelebi; klasik Osmanlı Türkçesinin en ağır ve süslü dönemi olan XVII. asırda yaşamış olmasına ve nesir alanındaki ağır ve de ağdalı dile rağmen Seyahatname’nin Muğla bölümünde yazı dilinin karakteristik özelliklerine değil konuşma dilinin genel özelliklerine bağlı kalarak eserini tamamlamıştır. Bu sebeple Seyahatname’nin Muğla bölümün söz varlığında zengin bir şekilde deyimler, ağız özellikleri ve kalıplaşmış dil birimleri yer almaktadır.

Evliya Çelebi, Seyahatname, deyim, ağız, kalıplaşmış dil birimleri