“Seciye, tabiat, huy” gibi anlamlara gelen ahlâk, iyi ve kötü huyları, fazilet ve rezîletleri ifade etmektedir. İslâm dininin de ana konularından biridir. Bu itibarla ahlâka dair hicri ikinci asırdan itibaren geniş bir literatür ortaya çıkmış ve her dönemde birçok eser kaleme alınmıştır. Fars edebiyatının önemli isimlerinden Hüseyin Vâiz Kâşifî’nin (ö. 1504-05) kaleme aldığı Ahlâk-ı Muhsinî; Ahlâk-ı Nâsırî ve Ahlâk-ı Celâlî gibi ahlâkla ilgili yazılan eserlerden biridir. Hüseyin Vâiz Kâşifî, Ahlâk-ı Muhsinî isimli eserini 900/1494-95 yılında Hüseyin Baykara’nın oğlu Ebü’l-Muhsin Mirzâ adına Farsça kaleme almıştır. Kâşifî, Ebü’l-Muhsin’in ismine nispetle eserine Ahlâk-ı Muhsinî ismini vermiştir. Klasik Türk edebiyatı’nda ahlâkla ilgili mensur veya manzum birçok eser telif veya tercüme edilmiştir. Ahlâk-ı Muhsinî, manası ve ibareleri anlaşılır olduğu için İslâm coğrafyasında yoğun ilgi görmüş, birçok dile tercüme edildiği gibi Türkçeye de dokuz defa tercüme edilmiştir. Bu tercümeler tarih sıralamasına göre Firâkî Abdurrahman Çelebî’nin (ö. 1575) Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî’si, Azmî Pîr Mehmed’in (ö. 1582) Enîsü’l-Ârifîn’i, Ebü’l-fazl Mehmed Efendi’nin (ö. 1574) Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî’si, Rıdvan b. Abdülmennân’ın (ö. ?) Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî’si, Hocazâde Abdülazîz Efendi’nin (ö. 1618) Ahlâk-ı Sultân Ahmedî’si, Bosnevî Ömer Efendi’nin (ö. 1622) Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî’si, Osmanzâde Ahmed Tâib’in (ö. 1724) Ahlâk-ı Ahmedî’si, Ragıp İmamoğlu’nun (ö. 1974) İyilerin Ahlâkı ve Murat Demirkol’un Ahlâk-ı Muhsinî Kâşifî’nin Ahlâk Kitabı’dır. Bu çalışmada giriş bölümünde Hüseyin Vâiz Kâşifî ve Ahlâk-ı Muhsinî ile ilgili kısa bilgi verildikten sonra yukarıda ismi geçen Ahlâk-ı Muhsinî’nin Türkçe tercümeleri tanıtılacaktır.

Klasik Türk Edebiyatı, Ahlâk, Hüseyin Vâiz Kâşifî, Ahlâk-ı Muhsinî.