1730’lu yıllarda İsveçli bilim adamı Strahlenberg ile ortaya atılan Altay dilleri teorisi çeşitli tartışmalarla genişleyerek günümüze kadar gelmiştir. Bu tartışmalar teorinin önemini göstermesinin yanı sıra Türk dili üzerine çeşitli araştırmaların da gerçekleşmesine vesile olmuştur. Teori üzerine araştırma yapan Türkologlar gerek tarihî gerekse yaşayan dil ve lehçelerde r//z denkliğini sağlayan pek çok kelime tespit etmişlerdir. r//z denkliğini sağlayan pek çok kelime günümüz Türkiye Türkçesi ağızlarında da yaşamaktadır. Taymas, İstanbul nüshasından hareketle İbni Mühennâ Lügati’nin fihristini hazırlamıştır. r//z denkliğini sağlayan unsurlar Taymas’ın bu çalışmasında da bulunmaktadır. Taymas bu denklikleri tespit ederek bazılarını kabul etmiş, bazılarını da müstensih hatası olarak görmüştür. Müstensihlerin çeşitli gerekçelerle zaman zaman kendi döneminin dil özelliklerini istinsah ettikleri metne yansıttığı bilinen bir gerçektir. Müstensihin bu tasarrufu, eser için olumsuz bir durum ifade etse de müstensihin yaşadığı dönemin dil özelliklerini tespit açısından önemlidir. Bu çalışmada İbni Mühennâ Lügati’ndeki r//z denkliğini sağlayan hususların sadece müstensih hatası değil aynı zamanda müstensihin yaşadığı dönemin dil özelliklerini gösteren veriler olabileceğine dikkat çekilmiştir.

Altay dilleri teorisi, İbni Mühennâ Lügati, r//z denkliği.