Adana ili, Çukurova ilçesine bağlı bir yerleşim birimi olan Şambayadı Köyü, adından da anlaşılacağı üzere Şambayadı Yörük/Türkmenleri tarafından kurulmuştur. Bu Türkmenler, doğumdan ölüme kadarki geçiş dönemlerindeki inanç ve uygulamaların yanında deyim-atasözü, masal, fıkra, halk hikâyesi vd. sözlü kültür ürünlerini yerleşik hayata geçtikten sonra da muhafaza etmeye ve kullanmaya devam etmektedirler. Bu kültür unsurlarının yaşatılmasında söz konusu bölgenin kültürel etkiye kapalı olması etkilidir, denilebilir. Doğum günü kutlaması ve “gün yapma” gibi modern kültürün bazı unsurları dışında köy halkı dış dünyaya hemen hemen kapalıdır. Çeşitli yasal ve dinî baskılara rağmen hayatın birçok dönemindeki bazı uygulamalar, açık veya gizli şekilde yapılmaya devam edilmektedir. Bu durum doğumla ilgili inanç ve uygulamalarda da karşımıza çıkmaktadır. Doğum, bazı tıbbî uygulamalar dışında birçok dinî ve büyüsel uygulama ve işlemlerin yapıldığı bir geçiş dönemidir. Evlenmenin son aşaması olan “dinî nikâh”tan başlamak üzere, bebeğin kırklanmasına kadar geçen süre zarfında hem anne adayı hem de bebek için bazı uygulamalar yapılmaktadır. Gebe kalmak isteyen kadına yapılan dinî ve büyüsel işlemler ve kaçınmalar, doğumu kolaylaştıracağına inanılan uygulamalar, anne ve bebeğe zarar vereceği düşünülen kötü ruhlar ve bunlardan kaçınma yöntemleri ile nazardan kurtulma yöntemleri bunlardan birkaçıdır. Makalede geçiş dönemlerinden olan doğumun Şambayadı Köyü’nde nasıl algılandığı; doğum öncesi, sırası ve sonrasına ait inanç ve uygulamaların neler olduğu ele alınmış; bu verilerin yorum ve işlevlerine yer verilmiştir. İncelemede kullandığımız veriler, Şambayadı Köyü’nde yaşayan ve mensubu olduğum Türkmenler arasında 2004’te yapılan derleme ve gözlemlerle elde edilmiştir.

Şambayadı Köyü, doğum, dinî ve büyüsel işlemler, al karısı, kırklama.