Özet


Reproduction of Visual Representations of Dede Korkut Characters with Artificial Intelligence

Dedem Korkut, Dede Korkut ya da Korkut Ata, Oğuz Türklerinin yazınsal metinlerden oluşan, bilinen en eski epik destansı hikâyeleridir. Hikâyeler çoğunlukla çocuk kitapları olarak basılıp okunsa da Dede Korkut hikâye anlatımları yetişkinlere yönelik göçebe Türk halklarının İslam öncesi ve sonrası dönemin sosyal yaşam biçimlerini ahlak ve değerlerini içermektedir. Hikayelerde mekân ve olaylar gerçeği yansıtmaktadır. Fakat, özellikle, mekân temsilleri ve mitolojik karakterleri metinsel betimlemelerden yola çıkarak hayal ürünü şeklinde resmedilmiştir. Dolayısıyla sanatçılar ve çizerler aracılığı ile metinlerden üretilen görsel temsiller sanatçının özgün karakterlerini taşımakta, dönemine göre farklılık göstermekte ve döneminin Dede Korkut kitaplarına görsel temsil oluşturmaktadır. Dede Korkut kitaplarında (nüshalarında) insan ve hayvan silüetinde görsel temsillerine rastlanmamaktadır. Sonrasında bu yazmalardan çoğaltılan ve müzelere bağışlanan yazmaların restorasyonları sırasında basılan kitaplara görseller eklenmiştir. Teknoloji çağı olan 21.yy. da ise bilgisayar aracılığı ile yeni dijital çizimler üretilmektedir. Bu araştırmada Dede Korkut Hikayelerinde geçen karakter ve olayların yüzyıllar boyunca hatırlatıcısı olarak kullanılan el çizimi minyatürlerinden bilgisayar programlarına kadar yapılan görsel temsillerden örnekler verilmiş ve metinsel hikayelerin görselleştirilmesinde modern çağın bize sunduğu yapay zekâ teknolojisi kullanılmıştır. İnsan ve teknoloji kesişimi olan yapay zekâ üretimlerinde tüm yönleri ile görsel temsiller incelenmiştir. Araştırmanın amacı Dede Korkut Hikayeleri görsel temsillerinin metinsel bilgiler ışığında aslına bağlı kalarak yapay zekâ teknoloji ile üretilmesidir. Araştırmada yapay zekanın geniş araştırma ağı ile metinsel bilgilere bağlı kaldığı ve kısa sürede seçenekli görsel temsiller sunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Fakat görsel temsillerin metinlerin istenilen sonuçlara ulaşılması için yapay zekaya yöneltilen talimat veya soruların (prompt) genişletilmesine ve kullanılan programların Özellikle Dede Korkut gibi Türk Kültürünü açık bir şekilde anlatan hikayelerin veri kaynaklarının çoğaltılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.



Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, yapay zekâ, görsel temsil.


Kaynakça

Gelecek Sayı

Aralık 2024 Sayısı

Dergimizin Aralık 2024'te yayımlanacak olan 19. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com