Çağatay Türkçesi, 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar Orta Asya’da yaşayan Türk halkları tarafından ortak yazı dili olarak kullanılan bir dildir. Çağatay Türkçesi adlandırması, Orta Asya’da yaşayan Türk halklarının dillerinin şive ve ağız özellikleri esas alınarak ayrı bir dil oluşturulmasından sonra kullanımdan kalmıştır. Orta Asya’daki Türk halklarının dilinin bu tür ayrıştırılmasında Rus dil planlayıcılar önemli rol oynamıştır. Günümüzde Özbek Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesi Çağatay Türkçesinin devamı olarak görülmektedir. Uygur Türkleri tarafından 20. yüzyılın ortalarına kadar kullanılmış Çağatay Türkçesiyle farklı türden birçok eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerin bazıları el yazma eserleriyken bazıları da Batı tarzı matbaalarda basılan basma eserlerdir. Bu eserlerden biri de 1935 yılında Kaşgar’da basılan İfekçilik- İfek ?urtlarını Terbiye ?ıluv -Ücme-Tut Dira?tlarını-Ösdürü ?a??ında Rehbername adlı kitapçıktır. Çalışmamızda Geç dönem Çağatay Türkçesiyle yazılmış bu eserin yazım, ses ve yapı özellikleri incelenmiştir. Eser, Yusif Mu?affer adlı kişi tarafından yazılmış ve Kaşgar Ticaret ve Sanayi Şirketinin sponsorluğunda, İsveç Misyonerlerinin Kaşgar’da kurduğu basımevinde 2000 adet basılmıştır. Toplam 25 sayfadan oluşan kitapçığın 18 sayfası doğrudan ipekçilik ve ipek böceği yetiştiriciliği ile ilgilidir ve eser, İsveç’teki Lund Üniversitesi Kütüphanesi’nin Jarring Koleksiyonunda yer almaktadır. Çalışmamızda ise eserin bilgisayar ortamındaki biçiminden yararlanılmıştır.

Çalışmamız üç farklı bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın Giriş bölümünde, Jarring Koleksiyonu hakkında ve çalışmamızın ana malzemesini oluşturan ipekçilik ile kitapçık metni hakkında bilgi verilmiştir. Ardından metnin yazım, ses ve yapı özellikleri üzerinde durulmuştur. Son olarak ise 25 sayfadan oluşan kitapçık metninin transkripsiyonu yapılmıştır.

geç dönem Çağatay Türkçesi, ipekçilik, Kaşgar, dil incelemesi.