Özet


Comparison of Batik Art with Bervanik Printing

Literatür taramasına göre, dünyanın çeşitli ülkelerinde uzun yıllardır yapıldığı varsayılan, ancak Uzak Doğu ülkelerinden Endonezya, Java ve Malezya bölgelerine ait olduğu öne sürülen; rezerve yöntemi ile çalışılmış ilk ve en temel geleneksel kumaş boyama ve bezeme sanatı, el baskı tekniği Batik’tir. Doğal bez üzerine, istenilen kısımlarda boyanın emilmesini önleyen resist/kapatıcı maddeler (balmumu/parafin) ve özel araç gereçlerle (Tjanting/Tjamp) desenlenmesinin ardından, daldırma boyama yöntemi ile renklendirilmektedir. Dünyada Blaudruck olarak da bilinen Batik, Türkiye’de Malatya yöresinde, geleneksel kadın giyiminde kullanılan peştamalin, önlüğün yerel adı Mumlu mavi bez, Mavi baskı veya Blaudruck olarak da bilinen Bervanik Baskıcılığı ile benzerlik göstermektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden alan yazın taraması ile hazırlanmış bu çalışmada; geleneksellikleriyle birlikte sanat ve zanaatlilik durumlarının altı çizilerek, elle boyanmış her kumaşa Batik denilmesiyle süregelen kavram kargaşasına değinilerek; kullanılan tekstil materyalleri, resist maddeleri, desen özellikleri, boyarmaddeleri, el baskı ve boyama yöntemleri, fiksaj işlemleri, kullanım alanları üzerinden aralarındaki benzerlikleri, farklılıkları, sürdürülebilirlikleri karşılaştırmalarla ortaya konulmuştur. Yöresel el sanatlarına sahip çıkılması, yaşatılması, gelenekliliğine bağlı sürekliliğinin sağlanmasının, bu işe gönül vermiş sanatsal ve seri üretim yapan kişi veya kuruluşlara imkân verilmesiyle mümkün olacağı düşünülerek; 1997 yılında Hıdır ORAL Usta’nın vefatıyla Bervanik Baskıcılığının artık yapılmıyor olmasına karşılık, geleneksel Batik kültürünün yaşatılması ve devam ettirilmesi için Endonezya’nın Pekalongan şehrinde yapılan eğitsel çalışmalarla, açılan merkezlere değinilmiş, geleneksel Bervanik Baskıcılığının tarihe karışması konusu Türkiye’deki gelecek nesiller açısından irdelenmiştir.



Anahtar Kelimeler

Batik, Balmumu/Parafin, Tjanting, Bervanik, Blaudruck, Mavi Baskı, Mumlu Mavi Bez.


Kaynakça

Gelecek Sayı

Mart 2025 Sayısı

Dergimizin Mart 2025'te yayımlanacak olan 20. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com