Türklerin İslam’ı kabul etmesiyle birlikte ahlâkı konu edinen eserler kaleme alınmaya başlamıştır. Bu eserlerin ilk örneği 11. yüzyılda Yusuf Has Hacip tarafından yazılan Kutadgu Bilig’le verilmiş ve yüzyıllar boyunca örnekleri verilmeye devam etmiştir. Özellikle 16. yüzyılda mensur eserlerin konularının çeşitlenmesiyle pek çok ahlâk kitabı kaleme alınmıştır. Dinî düşünce ve esasların toplum üzerinde çokça etkili olması dolayısıyla ahlâk kitaplarının temelini Kur’an ve hadisler oluşturmuştur. Ahlâk kitaplarının yazılış amaçlarının kısaca insanların şahsi ve toplumsal yaşamlarındaki davranışlarını düzenlemek olduğu söylenebilir. Kur’an ve hadislerin telkin ettiği davranışlar insanlara çeşitli hikâyelerle ve kıssalarla sunulur. Adaletli olmak, haramdan uzak durmak, Allah yolunda cihâd etmek, esirlere, mazlum kimselere ve yetimlere karşı merhametli olmak gibi pek çok konu ele alınır. Üzerinde çalışmakta olduğumuz Câfer İyânî’ye ait olan Kitâb Fî Fezâili’l-Ahlâk adlı eser de bu ahlâk eserlerinden bir tanesidir. Eserde üstün olan Ahlâk yani üstün olan davranışlar farklı kaynaklardan alıntılanan çeşitli hikâyelerle insanlara anlatılmak istenmiştir. Eser dört bölüme ayrılmıştır. Her bölümde farklı bir konu işlenmiş ve konuyla ilgili hikâyeler “hikâyet” başlığıyla verilmiştir. Bu hikâyelerde sunulan fikirler veya telkin edilen davranışlar ayetlerle ve hadislerle desteklenmiş ve hikâye sonlarında yer alan manzumelerle de anlatım güçlendirilmiştir.

Ahlâk eserleri, ahlâk, Câfer ?İyânî Bey, fezâil.