Osmanlı’nın kuruluşundan itibaren Anadolu ve çevresinde tarikatların faaliyetlerine rastlanılmaktadır. Tarikat ehli, farklı toplum kesimleriyle geliştirdikleri ilişkiler sonucu tasavvufun geniş bir sahaya yayılmasını sağlamış ve devlet adamlarının da desteğini elde etmiştir. Fatih Sultan Mehmed dönemi de (1444-1446, 1451-1481) bu manada tasavvuf ve tarikatlar açısından hareketli bir çağdır. Tekke, dergâhlarda tasavvufî eğitim ve terbiyeye devam eden meşâyih kimi zaman da cami ve diğer sosyal mekânlarda çeşitli zümrelere yönelik irşad faaliyetleri yapmışlardır. Devlet yöneticileri de meşâyihin ilişki içinde bulunduğu sınıflar arasında yer almış ve şeyhler onlara yüz yüze veya eserleri vasıtasıyla çeşitli konularda uyarı ve tavsiyelerde bulunmuşlardır. Fakat devlet ricaliyle yüz yüze görüşme imkânı bulunmadığında onlara mektup yazdıkları ve bu metodu bir irşad faaliyeti olarak kullanıldıkları da müşahede edilmektedir. II. Mehmed döneminde padişaha veya devlet adamlarına mektup kaleme alan mutasavvıflar arasında Akşemseddin, Kutbüddinzâde Mehmed İznikî Hüsamzâde Mustafa Efendi ve Seydî Halîfe gibi isimler sayılabilir. İşte bu çalışmada özellikle Seydî Halife’nin II. Mehmed için kaleme aldığı ve içinde çeşitli müjde ve tavsiyeler bulunan mektubuna yer verilecektir. Gün yüzüne çıkartılan ve incelenen bu arşiv belgesiyle literatüre ve tarikat-devlet ilişkilerinin anlaşılmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

Tasavvuf-Tarikat, Seydî Halîfe, Mektup, Osmanlı, Fatih Sultan Mehmed.