Özet


On the Subjects of Common Proverbs in Azerbaijan and Turkey Turkish

Atasözleri, sözlü edebiyattan günümüze kadar korunarak ulaşan sözlü kültürün kıymetli bir parçasıdır. Bir ulusun milli değerlerinin bir göstergesi olarak kabul edilen atasözleri, kendi içinde büyük bir miras barındırmaktadır. Dedelerimizden, atalarımızdan gelen bu nasihat dolu sözlerde ifade edilen hikmetle, bir milletin, bir ulusun ve nesillerin zekâ ışığında ortaya çıkan ahlâk, değer, felsefe, milli idrak ve düşünce ile tanışırız. Milletin tarihini, kültürünü, örf-adet ve geleneklerini yansıtması açısından atasözleri oldukça büyük önem taşımaktadır. İnsanlar, günlük yaşamlarını, geleneklerini, etik ve estetik değerlerini poetik biçimde atasözlerine yansıtmışlardır. Tarihi geçmişimizin ruhunu kendisinde barındıran atasözleri, bir hikmet hazinesidir. Hayat, yaşam, doğa, hayvancılık gibi çeşitli konularda ele alınan bu öğüt verici sözler, dil zenginliği ve anlatım gücüyle de dikkat çeker. Eski Türk yapıtlarından başlayarak günümüze kadar gelen atasözleri, Türk coğrafyasında zaman zaman kullanım ve anlam değişimine uğramıştır. Ama genel anlamda, bu hikmet dolu sözlerin ortak şekilde kullanıldığı görülmektedir. Zengin bir kültüre sahip olan Türk Dünyasının büyük tarihi geçmişinin öğrenilmesi açısından atasözlerinin araştırılması, öğrenilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması bu büyük coğrafyanın sosyo-kültürel hayatının nasıl geliştiğini ortaya koyan önemli göstergedir. Atasözleri, bir milletin milli kimliğinin, zekâ birliğinin aydın bir tezahürüdür. Bu çalışmada Azerbaycan ve Türkiye sahasında ortak kullanılan atasözleri ele alınmış, anlam bakımından tahlil edilmiştir. Çalışmada dağ kavramı, hayvan isimleri, nasihatlerle ilgili atasözlerine yer verilmiştir. Çalışmanın amacı Türkiye ve Anadolu sahasında ortak kullanılan atasözlerinin anlam bakımından taranması ve tahlil edilmesidir. Araştırma sonucunda Türklerin benzer coğrafyada yaşayarak ortak geçmişe ve kültüre sahip oldukları tespit edilmiştir. Çalışmada Ömer Asım Aksoy’un “Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü” (1995), Celal Beydili’nin “Atalar Sözleri” (2004), Ebülgasım Hüseynzade’nin “Atalar Sözleri (1985) ve Metanet Yakupkızı’nın “Atalar Sözleri” (2013) kitaplarından derlemeler yapılmıştır.



Anahtar Kelimeler

Halk Edebiyatı, Türk Dünyası, Türkiye sahası atasözleri, Azerbaycan sahası atasözleri.


Kaynakça

Gelecek Sayı

Eylül 2025 Sayısı

Dergimizin Eylül 2025'te yayımlanacak olan 22. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com