Dil bilgisi çalışmalarında ağız araştırmalarının önemi büyüktür. Ölçünlü bir dilde bulunmayan bazı fonetik, morfolojik ve sentaktik özellikler ağız araştırmalarında bulunup tespit edilebilir. Bu çalışmada; Nogay Türkçesi üzerine yazılmış genel gramer çalışmalarında ve Nogay Türkçesi özelinde tasvir fiilleri konulu çalışmalarda tanıklanmayan ancak Şereflikoçhisar/Ankara ve Kulu/Konya Nogay ağzında kullanılan -Awıy- tasvir fiili ele alınmıştır. Çalışmada, bu tasvir fiili yapısının incelenmesi ve hakkında bilgiler verilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda öncelikle tasvir fiilleri üzerine görüşlere yer verilmiş ve edebî Nogay Türkçesinde kullanıldığı tespit edilen tasvir fiilleri belirtilmiştir. Daha sonra, Şereflikoçhisar ve Kulu Nogay ağzında kullanılan -Awıy- tasvir fiilinin birleşik yapı içerisindeki çeşitli kullanımları gösterilmiştir. Araştırmada, -Awıy- tasvir fiili yapısı çözümlenmeye çalışılmış ve bu noktada iki farklı düşünce öne sürülmüştür. Buna göre: Birinci çözümlemede, asıl fiile eklenen /A/ sesinin zarf-fiil eki olabileceği; zarf-fiil ile ıy- yardımcı fiilinin arasındaki /w/ sesinin ise bağlayıcı, uyum sesi olabileceği değerlendirilmiştir. İkinci çözümlemede, yapıdaki /w/ sesinin -p zarf-fiilinden tonlulaşarak önce /b/ sesine ve sonra sızıcılaşarak /w/ sesine dönüşmesiyle oluşan bir zarf-fiil eki olabileceği; asıl fiil ile zarf-fiil eki arasındaki /A/ sesinin, Eski Uygur Türkçesi Mani sahası metinlerinde de görülen, bağlayıcı geniş bir ünlü olabileceği değerlendirilmiştir. Son olarak bu tasvir fiilinin cümle bağlamındaki işlevleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bütün bu bilgiler yapılan derlemelerden alınan örneklerle pekiştirilmiştir. Ayrıca söz konusu tasvir fiilinin tarihî dayanağı, gelişimi ve diğer çağdaş Türk lehçelerindeki kullanımı hakkında bilgiler aktarılmıştır.

Nogay Türkçesi, Nogay ağzı, tasvir fiilleri, ıy- yardımcı fiili