Özet


The Ethnonym Turk in the Book Ikdü’l-Cuman fi Tarii Ehli’z-Zaman

Ikdü’l-Cuman fi Tarii Ehli’z-Zaman; Hanefî fakihi, tarihçi, hadis ve dil âlimi Bedreddin el-Aynî’nin (ö. 855/1451) Hz. Adem'den başlayarak 850 (1446) yılına kadar olan hadiseleri umumi tarih niteliğinde kaleme aldığı Arapça yazılmış geniş hacimli bir tarih kitabıdır. Memluk döneminde yazılan ve kısaca Ikdü’l-Cuman adıyla bilinen eserin birkaç nüshası vardır. Kimi nüshaları 23, kimileri ise 36 ciltten oluşmaktadır. Bu çalışmada Veliyyüddin nüshası esas alınmıştır. Veliyyüddin nüshası 23 cilt hacminde olup ciltlerin sayfa sayısı 280’den 860’a kadar çıkabilmektedir. Bu çalışmada Ikdü’l-Cuman’daki Arapça şiir parçalarında geçen Türk etnonimini ifade eden “Türk, Etrak, Türki, Türkiyye” gibi kelimeler ele alınmıştır. Memluk hâkimiyeti altında, hem Türkçeye hem de Arapçaya hâkim olan bir yazar tarafından yazılan eser, Mısır’ın Türklerin hâkimiyeti altında bulunduğu dönemleri de kapsadığından içinde Türklerle ilgili çok sayıda bilgi ve Türkçe ibare vardır. Diğer Türkçe ibare ve bilgiler bir yana bırakıldığında, el yazmasının tamamında Türk etnonimini ifade eden toplam 1028 kelime tespit edilmiştir. Tespit edilen kelimelerin 20’si şiir parçalarında geçmektedir. Çalışmamızda sadece şiir parçalarında geçen Türk etnonimini ifade eden kelimeler tespit edilmiş ve bunların kullanıldığı anlam ve bağlamlar değerlendirilmiştir.



Anahtar Kelimeler

?Ikdü’l-Cuman Fi Tari?i Ehli’z-Zaman, Bedreddin el-Ayni, Arapça şiir, Türk etnonimi.


Kaynakça

Gelecek Sayı

Eylül 2025 Sayısı

Dergimizin Eylül 2025'te yayımlanacak olan 22. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com