Nostalji kelimesi, sözlüklerde “geri dönüş acısı” anlamına gelen ve bir şekilde yurtlarından uzaklaşan veya uzaklaştırılan kişilerin yurtlarını ve oraya ait olan her şeyi özlemeleri neticesinde yaşadıkları psikolojik bir rahatsızlığa verilen isim olarak psikiyatri tarihinde yer edinmiş bir kavramdır. Nostalji çalışmaları, “geçmişe duyulan hasret” veya “geçmişte yaşama” olarak sosyal bilimlere ait pek çok disiplinde değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın konusu, nostalji kelimesinin Yunanca sözlük anlamı olan nostos “dönüş” ve algos “acı çekmek” kelimelerinden türetilmiş ve “yurt özlemi, sıla özlemi, vatan hasreti” anlamında kullanılan nostalji kavramının Odysseia ve Maaday Kara Destanlarındaki tezahürünün karşılaştırılması olacaktır. Çalışmada yurt özlemi bağlamında iki destan değerlendirilecektir. Savaşmak için kendi yurdundan uzaklaşan Odiseyus ve yurdundan daha çocukken ayrılmak zorunda kalan Kögüdey Mergen’in nostaljik kaygıları değerlendirilecektir. Her iki kahraman da destanlarında toplumsal yapılar çerçevesinde ideal kahraman tipindedir. Ancak bu ideal kahraman tipinin dışında kahramanların bireysel özellikleri de görülmektedir. Vatan hasreti çeken kahramanlar bir şekilde yurtlarından uzaklaştıktan sonra nostaljik histerilere kapılmaktadırlar. Sürgün hayatı uzadıkça da bu nostaljik histeri durumu daha da artmaktadır. Toplumsal idealin temelini oluşturan kahraman kavramı, 17. yüzyılda teşhisi koyulmuş olan psikiyatrik bir rahatsızlık olarak kabul görmüş nostalji bağlamında incelenecektir. Ayrıca kültürler arası bir karşılaştırma olarak da iki kültüre ait destanlarda yurt hasreti ve bu hasret neticesinde kahramanların mücadeleleri ele alınacaktır.

Destan, nostalji, yurtsama, mücadele, kahramanın geri dönüşü.