Şiire estetik ve anlama derinlik katan edebi sanatlar, şiirin vazgeçilmez unsurlarından sayılmaktadır. Edebi sanatlardan faydalanılmadan yazılan şiirler ise incelik, letafet ve sanatsallıktan uzak, anlam bakımından sığ olan şiirlerdir. Vezin ve kafiye ile yazılan, bir sanat eseri özelliği taşıyan şiirlerde şüphesiz söz sanatları kullanılmaktadır. Bir anlam ve manayı değişik şekillerde ifade etmenin usul ve kaidelerini esas alan beyan ilmi ise teşbîh, mecaz, istiare ve kinaye sanatlarından oluşmaktadır. Bu sanatların arasında yer alan ve çalışmaya konu olan teşbîh; sözlükte benzer anlamına gelmekte, terimde ise aralarında benzerlik ilgisi kurulabilen iki ya da daha fazla şeyi benzerlik ilgisi bakımından birbirine benzetmektir. Başka bir ifadeyle muhatabı etkilemek amacıyla, benzerlik ilgisi kurularak zayıf olanı güçlü olana benzetmektir. 1142-1145/1221 yılları arasında yaşamış Fars edebiyatının önemli şairlerinden olan Ferîdüddin-i Attâr da beyan ilminin sanatlarından olan teşbîhi gazellerinde bolca kullanmış, sevgilinin yüzü, saçı, yanağı, gibi sevgiliye ait güzellik unsurlarını, aşka ve âşıklığa dair birçok özelliği teşbîh sanatını kullanarak ön plana çıkarmayı uygun görmüştür. Bu çalışmada Ferîdüddin-i Attâr’ın şiirlerinde kullandığı sanatsal değeri anlamak için 6540 beyit, 503 gazelden oluşan divanında teşbîh sanatı incelenmeye çalışılmıştır. İlgili sanatın kullanımının Attâr’ın şiirlerinde daha iyi anlaşılması için seçilen bazı beyitlerin şerhi yapılmıştır. Başlıkların yanındaki dipnotta şairin Dîvân’ında yer alan gazellerdeki ilgili benzer örneklerin sayfa ve beyit numarası verilmiştir.

Ferîdüddin-i Attâr, teşbîh, gazel, edebi sanatlar.