Özet


The Role of Military Persons in the Phases of Simplification Turkish Abstract

Türkçe, 11. asırdan itibaren Anadolu’da kurulan devlet ve beyliklerin tasarruflarından etkilenmiş ve dönemlerin hâkim kültürlerinin etkisinde kalmıştır. Bu tesir, Türkçenin bazen ne sanat dilinde ne de resmi dilde kendine yer bulamayışına kadar uzanmış şekilde bazen de söz diziminin Türkçe oluşuna karşın kelime kadrosunun yabancılaşması şeklinde gözlenebilmektedir. Türkçecilik ya da sadeleşme hareketi şeklinde adlandırılabilecek gelişmeler zaman içerisinde Karamanoğlu Mehmet Bey’den başlayarak Mustafa Kemal Atatürk’e kadar görülmektedir. Yazı dilinin konuşma diline yaklaştırılması şeklinde özetlenebilecek bir amaçla ortaya çıkan pek çok girişimin olduğu ve bir kısmının da akim kaldığı bilinmektedir. Türkçenin sadeleşmesi hareketlerinin sistemli bir şekilde sürdürüldüğü ve başarıya ulaştığı dönem olarak ancak 20. yüzyıl zikredilebilir. Türklerin askerî kurumlaşmasının tarihi birkaç bin yıl geriye götürülmektedir. Bu kurumlaşmanın aynı zamanda bir fikir müessesinin de kurulmasına imkân verdiği muhakkaktır. Milletin varlığını ve geleceğini muhafaza etmeyi kendisine birinci dereceden iş edinen askerlerin yine milletin millet olarak kalabilmesinin en büyük etkeni olan dil üzerinde de mesai harcaması sadeleşme evrelerinde kendini göstermektedir. Türkçenin sadeleşme hareketleri bahsinde, Münif Paşa, Mustafa Reşit Paşa, Ahmet Vefik Paşa, Şinasi, Agâh Efendi, Ziya Paşa, Namık Kemal, Ali Suavi gibi isimlerin dışında özel olarak anılan ve tanınan üç hareket anılagelmiştir: Türkî-i Basit, Yeni Lisan (Selanik ve İzmir) ve Dil Devrimi. Mahalli ve kişisel bir çaba olarak değerlendirilen Türkî-i Basit hareketine mensup Edirneli Nazmi’nin; Yeni Lisan hareketinin öncü isimlerinden Ömer Seyfettin ile bu hareketi İzmir’de icra eden Mehmet Necip Bey’in ve Cumhuriyetin ilanından sonra devrimleriyle her alanda öncü olan ettiği Mustafa Kemal Atatürk’ün aynı zamanda asker olmalarının ortaya koydukları görüş ve tatbikatlarına tesirinin incelenmesi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır.



Anahtar Kelimeler

Türkçe, sadeleşme, asker.


Kaynakça

Gelecek Sayı

Eylül 2025 Sayısı

Dergimizin Eylül 2025'te yayımlanacak olan 22. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com