Bu makalede Oğuz Atay’ın 25 Nisan 1970’ten 9 Ocak 1977’ye kadar tuttuğu ve ölümünden sora, 1987’de, yayınlanan günlüğü incelenmektedir. Atay’ın günlük rutinlerinden, gözlemlerinden, mahrem ve sıradan duygularından çok toplumsal, kültürel ve yazınsal değerlendirme ve eleştirilerinden oluşan Günlük’te bireysel-toplumsal/kültürel, özel-kamusal kategorileri arasındaki gerilimi nasıl kurguladığı irdelenmektedir. Söz konusu kurguda Atay’ın kendi benliğini nasıl inşa ettiği, bu inşanın toplumsal/kültürel olanla nasıl bir ilişkiselliğinin olduğu tartışılmaktadır. Günlük türünün gerçeklikle dolayımlı ilişkisinin bir “retorik etos” yarattığı, bu etosta Atay’ın kendi benliğiyle beraber toplumsal/kültürel gerçekliği de inşa etmeye yöneldiği iddia edilmektedir. Oğuz Atay’ın kişisel deneyimi toplumsal/kültürel ve kamusal bağlamlarda anlatan günlüğünün geçmiş-şimdi-gelecek çizgisinde bireysel, toplumsal/kültürel ve kamusal bakımdan oluşturduğu matris üzerinde durulmaktadır. Bu matrisin kesişim noktaları arasındaki gerilimli ilişkide uzlaşma seçeneğinin -inşa edilen benlikle birlikte- geleceğe nasıl bırakıldığı gösterilmeye çalışılmaktadır. Makale, nihai olarak Türk edebiyatında günlük türünün ortak bir dünya görüşüne yönelik kendini dönüştürmenin bir aracı ya da uzlaşılamayan gerçekliğin protestosu olarak kullanıldığını iddia etmektedir. Ayrıca, bireyin kendini inşa etmesinin zemini olduğu kadar toplumsal/kültürel inşanın müzakeresini gelecekteki belirsiz bir okuyucu kitlesine sevk etmesinin türün kendine has ve değişmez özelliği olduğunu Oğuz Atay’ın Günlük’ü üzerinden savunmaktadır.

Oğuz Atay, günlük, eleştiri, bireysel inşa, toplumsal inşa, kültürel inşa.