Kültürün yeni nesillere aktarımında edebî eserlerin çok önemli bir rolü vardır. Güçlü edebî eserler yerel unsurlarla beraber evrensel unsurların da taşıyıcısıdır. Uzun insanlık tarihi boyunca farklı coğrafya ve kültürlerdeki insanların ortak duygu ve düşünceler geliştirdiklerini edebî eserlerde görmek mümkündür. Metinlerin arka planındaki yerel ve evrensel unsurların daha iyi kavranması için analitik psikolojinin geliştirdiği arketipsel eleştiri yöntemini kullanmak büyük katkılar sağlamaktadır. Bu bağlamda 16. yy’da yaşamış önemli şairlerden Lami’î Çelebi’nin Molla Camiî’den esinlenerek kaleme aldığı telif-tercüme bir eser olan “Salâmân u Absâl” mesnevisi, arketipsel eleştiri yöntemiyle incelenmeye çalışılmıştır. Mesnevide kahramanın macerası, Joseph Campbell’ın “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” adlı eserinde belirlediği döngüsel yolculuk aşamalarıyla değerlendirilmiştir. İnceleme üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde şair Lami’î Çelebi ve eseri “Salâmân u Absâl” hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde arketipsel eleştiride kullanılan kavramlar üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde mesnevi kahramanı Salâmân’ın yolculuğu arketipsel eleştiri yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmayla, klasik Türk edebiyatı metinlerinin insanlığın ortak bilincinden kopuk olmadıkları aksine güçlü psikolojik alt yapılarının bulunduğunu göstermek amaçlanmıştır.

Salâmân u Absâl, Lami’î Çelebi, mesnevi, yolculuk, arketip.