Özet


Principles of Definition within the Framework of Classical Logic and Lexicography

Türkiye’de özellikle son yıllarda sözlük biliminde yönteme dair çalışmalar artmıştır. Yönteme dair çalışma alanlarından bir tanesi de tek dilli bir sözlükte madde başlarının nasıl tarif edileceği problemidir. Tarif, eşyanın hakikatini anlamağa yönelik bir çabalama olduğu için birçok disiplini ilgilendiren bir husustur. Sözlük, iki kapağı arasında farklı alanlardan birçok kelimeyi bir araya getirdiği için muhtelif alanlarda çalışanların başvuru merciidir. İşte bu sebeple sözlükteki madde başlarının tarifleri, sözlük hazırlanırken üzerinde en çok mesai harcanması gereken kısımdır demek yanlış olmayacaktır. Tarif hususu birçok ilim dalını ilgilendirmekle birlikte tarifin nasıl olması gerektiği hem klasik mantığın hem de sözlük biliminin konusudur. Hem klasik mantıkta hem de sözlük biliminde tarifin nasıl olması gerektiği ile ilgili ilkeler belirlenmiştir. Bu ilkelerin birçok noktada birbiriyle örtüştüğü görülmektedir. Bu çalışmada mantık ilmine dair eserlerde belirlenen “tarifin ilkeleri” ile sözlük bilimine dair eserlerdeki “tarifin ilkeleri” ayrı ayrı incelenmiş ve bu inceleme kısmında her ilke için Türkçe Sözlük’ten örnekler eklenmiştir. Sonrasında iki alanda var olan ilkeler birleştirilerek tek bir liste oluşturulmağa çalışılmıştır. Söz konusu ilkeler yaşayan Türkçenin sözlüklerinden olan TDK Türkçe Sözlük, Misalli Büyük Türkçe Sözlük ve Ötüken Türkçe Sözlük’ten ilkelere uyan ve/veya uymayan örneklerle karşılaştırmalı olarak incelenmiş, olması gereken tarifler teklif edilmiş, tarifler üzerinden bu ilkeler izah edilmiştir.



Anahtar Kelimeler

Tarif, sözlük bilimi, klasik mantık, Türkçe.


Kaynakça

Gelecek Sayı

Eylül 2025 Sayısı

Dergimizin Eylül 2025'te yayımlanacak olan 22. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com