The Kul Tégin Inscription is an important monument belonging to Eastern Turkic Khaganate II. Since this monument was found by the Russian archaeologist Nikolai Mikhailovich Yadrintsev in 1889, many publications and readings have been made on it from the past to the present. The sentence öd t(e)?ri Y1S1R1 kişi oglı kop ölg(e)li törüm(i)ş, which is in line 10 of the northern side of the Kul Tégin Inscription, is generally read by researchers in two ways. In the first opinion, the word Y1S1R1 must be read as (a)ys(a)r and translated as “The God of Time has decreed that human being has always been created mortal.” In the other opinion, the correct reading of the word must be y(a)s(a)r and translated as “Time is owned by God, human being was created only to die.” In this study, firstly, it has been included how this word in the northern side of the Kul Tégin Inscription was interpreted and translated by researchers such as Radloff, Thomsen, Malov, Orkun, Clauson, Tekin, Ergin, Ölmez, Ercilasun, Sertkaya, Aydın. Then, it will be preferred the word to be read as (a)ys(a)r and stated phonetic, morphologic and syntactic reasons of this preference.

the Kul Tégin Inscription, (a)ys(a)r, y(a)s(a)r, öd t(e)?ri.

Kül Tégin Yazıtı, II. Doğu Türk Kağanlığı külliyatının önemli bir parçasını teşkil eder. 1889 yılında, Rus arkeolog Nikolay Mihayloviç Yadrintsev tarafından bulunan bu yazıtla ilgili geçmişten günümüze kadar pek çok yayım ve okuma yapılmıştır. Yazıtın kuzey yüzünün 10. satırında öd t(e)?ri Y1S1R1 kişi oglı kop ölg(e)li törüm(i)ş şeklinde geçen cümlesi de, araştırmacılar tarafından genel olarak iki türlü okunmaktadır. Birinci görüşe göre, buradaki kelime (a)ys(a)r olarak okunup “Zaman Tanrısı buyurduğu için insanoğlu hep ölümlü yaratılmış.” şeklinde çevrilmelidir. Diğer görüşe göre ise kelimenin doğru okunuşu y(a)s(a)r olmalı ve “Zamanı Tanrı yaşar, insanoğlu hep ölümlü yaratılmış.” olarak çevrimi daha doğrudur. Bu makalede, öncelikle Kül Tégin Yazıtının kuzey yüzünde geçen bu kelimenin Wilhelm Radloff, Vilhelm Thomsen, Sergey Yefimoviç Malov, Hüseyin Namık Orkun, Sir Gerard Clauson, Talat Tekin, Muharrem Ergin, Mehmet Ölmez, Ahmet Bican Ercilasun, Osman Fikri Sertkaya, Erhan Aydın gibi araştırmacılarca nasıl ele alındığına ve çevrildiğine yer verilecektir. Daha sonra ise (a)ys(a)r şeklinde okumanın doğru olacağı görüşü benimsenecek ve bu okumanın fonetik, morfolojik ve sentaktik gerekçeleri ortaya konacaktır.

Kül Tégin Yazıtı, (a)ys(a)r, y(a)s(a)r, öd t(e)?ri.