As well known Old and Middle Turkic primary intervocalic velars -g- and -g- sounds dropped and creates secondary long vowels in Modern Kyrgyz. This phonetic phenomenon and unique feature makes Kyrgyz special and also separates it from the other Tukic languages. On the other hand Kyrgyz has some words that includes intervocalic velars -g-, -g- they changes -g- or -y- sounds. In this words where includes primary -g-, -g- velars could be mentioned that they do not have primary -g- and -g- sounds or this results from extremely different phonetic progress. It is controversial that some words induding intervocalic –g- and –y- have primary –g- and –g- sounds. When discussed words’ etymologies were investigated it has been seen that these differences come from several layers not exceptional phonetic progress. Not only history of Kyrgyz but also Kyrgyz language presents truely datas on this grammatical layers. In this study it is investigated that preserving intervocalic -g-, -g- sounds and chaging -y- sound in Kyrgyz then mentioned which of this archaism, which of this Historical Kypchak layer and which of this Modern Kypchak and Karluk layers.

Kyrgyz, intervocalic velars, Old and Middle Turkic, lexicology.

Bilindiği gibi Eski ve Orta Türkçe söz içi damaksıl birincil -g- ve -g- sesleri Kırgızcada eriyerek düşmüş ve ikincil ünlü uzunlukları meydana getirmiştir. Bu fonetik hadise Kırgızcayı diğer Türk dilleri arasında farklı ve özel kılar. Öte yandan Kırgızcada Eski ve Orta Türkçe -g- ve -g- seslerinin -g- veya -y- sesine değiştiği bazı sözcükler de vardır. Çağdaş Kırgızcada -g-, -y- seslerinin korunması bu sözcüklerdeki -g-, -g- seslerinin birincil olmadığını veya Kırgızca’da çok farklı bir fonetik gelişmenin daha olduğunu düşündürür. Söz içi -g- ve -y- seslerini içeren bazı sözcüklerin birincil -g- ve -g-‘ye sahip olup olmadığı tartışmalıdır. Söz konusu sözcüklerin kökenleri incelendiğinde ise bu aykırılığın farklı fonetik gelişimlerden ziyade leksikolojik birtakım katmanlardan kaynaklandığı görülür. Kırgızların ve dolayısıyla Kırgızcanın tarihi de bu dilsel katmanları doğrulayan veriler sunar. Bu çalışmada Kırgızcada söz içinde -g- veya -y- seslerine değişmiş Eski ve Orta Türkçe -g- ve -g- içeren sözcükler incelenerek hangilerinin arkaizm, hangilerinin Tarihî Kıpçakça katmanı veya Kıpçak ve Karluk grubu Türk dilleri katmanları oldukları ile ilgili düşünceler öne sürülmüştür.

Kırgızca, söz içi damaksıllar, Eski ve Orta Türkçe, leksikoloji.