Bir şehrin güzelleri ile doğal ve tarihî güzelliklerini anlatan şehrengizler, klasik Türk edebiyatının nazım türleri arasında bulunmaktadır. 16. yüzyılın başından itibaren gelişen bu tür kısa zamanda yaygınlaşmış ve pek çok eser kaleme alınmıştır. Yazıldıkları dönemin kültürel hayatına dâir önemli bilgiler içeren bu eserler, çoğunlukla mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır. Şehrengizlerin dili, diğer pek çok türe göre sade ve yalındır. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi T 3534 numarada kayıtlı bir mecmuanın 28b-32a varakları arasında bulunan, 17. yüzyılın sonu 18. yüzyılın başında yaşadığı düşünülen Fâ’iz mahlaslı bir şairin Farsça kaleme almış olduğu İstanbul Şehrengizi, mesnevi nazım şekliyle yazılmış olup 343 beyittir. Söz konusu eser, Şehrengîz-i Der-Vasf-ı Belde-i Fâhire-i İstanbul ifadesiyle başlayıp Der-Na’t-ı Seyyidü’l-Mürselîn, Münâcât, Der-Vasf-ı Eyüp, Der-Vasf-ı Galata, Der-Vasf-ı Tophane, Der-Vasf-ı Beşiktaş, Der-Vasf-ı Hisâr-ı Rumeli başlıklarıyla devam etmektedir. Her ne kadar ayrı bir başlık açılmasa da şairin 90. beyitten itibaren Ayasofya anlatımına da yer verdiği görülmektedir. Bu çalışmada İstanbul Şehrengizi’nin çeviri yazılı metnine yer verilerek şekil ve muhteva özellikleri üzerine değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Klasik Türk edebiyatı, şehrengiz, Fâ’iz, İstanbul.

Şehrengizs, telling the beauties and the natural and historical beauties of a city, are among the verse genres of classical Turkish literature. This genre, developed from the beginning of the 16th century, became widespread in a short time and a lot of works were written out. These works, which contain important information about the cultural life of the period in which they were written, were mostly written in masnavi verse. The language of the Şehrengiz is plain and simple compared to many other genres. The Istanbul Şehrengiz, written by a Persian poet with the pseudonym “Fâ’iz,” who is thought to have lived at the end of the 17th century and at the beginning of the 18th century, is present at folio 28b-32a of a journal, registered with number of T 3534 in Istanbul University collection of manuscripts Library, is written in masnavi verse and has 343 couplets. The literary work in question begins with the expression of Şehrengîz-i Der-Vasf-ı Belde-i Fâhire-i İstanbul and continues with the titles of Der-Na’t-ı Seyyidü'l-Mürselîn, Münâcât, Der-Vasf-ı Eyüp, Der-Vasf-ı Galata, Der-Vasf-ı Tophane, Der-Vasf-ı Beşiktaş, Der-Vasf-ı Hisâr-ı Rumeli. Although a separate title is not opened, it is seen that the poet has included the Hagia Sophia narrative from the 90th couplet. In this study, with the transcript of the Şehrengiz of İstanbul, some evaluations about features of type and content are carried out.

Classical Turkish literature, şehrengiz genre, Fâ’iz, Istanbul.