Marzubân-nâme Tercümesi’nin Sözdizimi Özellikleri Üzerine Bir İnceleme
(An Examination Of Syntactic Features Of The Translation Of Marzubân-Nâme )

Yazar : Tarık ÇELİK    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2020
Sayı : 2
Sayfa : 168-187
Doi : 25
    


Özet

One of the works among prose stories and tales in the oriental literature such as “Kelile and Dimne” and “One Thousand and One Nights” which give a moral lesson is Marzubân-nâme. The work, which was written in the Tabari dialect of Persian language in the 10th century and was translated into Persian in the 13th century, is claimed to be written by Marzuban bin Rustem, who was one of the rulers of the Tabaristan region located in the north of Iran. Although the exact date of compilation of the work is not known, it is believed to have been written between 1375-1380. Marzubân-nâme, which was translated from Persian into Turkish by Şeyhoğlu Sadru’d-din Mustafa upon the orders of Germiyan ruler Muhammed Beyoğlu Süleyman Shah in the second half of the 14th century, is accepted as one of the works of Old Anatolian Turkish period due to the century when it was translated. Zeynep Korkmaz, who brought the translation of Marzubân-nâme into daylight and introduced it to the scientific world, is also the author of the most comprehensive work conducted on the work so far. Taking the translation made by Şeyhoğlu as a basis, Korkmaz transcribed the work into today’s Turkish and carried out phonological and morphological studies. In the present study, an examination through sampling method was conducted on the text transcribed by Korkmaz under the headings of sentence types and sentence elements from a syntactic perspective. Phrases and structures named as utterances which fall into the field of paragraph/text examination were not included in the examination.



Anahtar Kelimeler

Marzubân-nâme Translation, Syntax, Sentence



Abstract

Doğu edebiyatında “Kelile ve Dimne”, “Binbir Gece Hikâyeleri” gibi mensur hikâye ve masallardan oluşan, ahlaki öğüt veren eserlerden birisi de Marzubân-nâme’dir. X. Yüzyılda Farsçanın Taberi lehçesi ile yazılmış, XIII. yüzyılda edebi Farsçaya aktarılmış olan eserin İran'ın kuzeyinde bulunan Taberistân bölgesi hükümdarlarından Marzuban bin Rüstem'e ait olduğu ileri sürülmektedir. Eserin kesin telif tarihi bilinmemekle birlikte 1375-1380 tarihleri arasında telif edildiği düşünülmektedir. XIV. yüzyılın ikinci yarısında Germiyan Beyi Muhammed Beyoğlu Süleyman Şah’ın emriyle Şeyhoğlu Sadru’d-din Mustafa tarafından Farsçadan Türkçeye tercüme edilen Marzubân-nâme, tercüme edildiği yüzyıl itibarı ile Eski Anadolu Türkçesi dönemi eserlerinden kabul edilmektedir. Marzubân-nâme Tercümesini gün yüzüne çıkaran, onu bilim dünyasına tanıtan Zeynep Korkmaz aynı zamanda bugüne kadar eser üzerinde yapılan en kapsamlı çalışmanın da sahibidir. Korkmaz, Şeyhoğlu’nun tercümesini esas alarak eseri çeviri yazı ile günümüz Türkçesine aktarmış; fonolojik ve morfolojik çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmamızda Korkmaz’ın çeviri yazıya aktardığı metin üzerinde sözdiziminin ilgi alanına giren cümle türleri ve cümle ögeleri konu başlıkları altında örneklem yöntemi ile inceleme yapılmıştır. Söz öbekleri ile paragraf/metin incelemeyi konu edinen ve sözce olarak adlandırılan yapılara değinilmemiştir.



Keywords

Marzubân-nâme Tercümesi, Sözdizimi, Cümle

Gelecek Sayı

Aralık 2024 Sayısı

Dergimizin Aralık 2024'te yayımlanacak olan 19. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com