Batik Sanatının Bervanik Baskı Tekniği ile Karşılaştırılması
(Comparison of Batik Art with Bervanik Printing )

Yazar : Mine AYDOĞAN    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 19
Sayfa : 214-230
Doi : 258
    


Özet

According to the literature review, the first and most basic traditional fabric dyeing and decoration art, hand printing technique, which is assumed to have been done in various countries of the world for many years, but is claimed to belong to the Far Eastern countries of Indonesia, Java and Malaysia; is Batik, which is a reserve method. After the natural cloth is patterned with resist/covering agents (wax/paraffin) end special tools (Tjanting/Tjamp) that prevent the absorption of dye in the desired parts, it is colored with the dip dyeing method. Batik, also known as Blaudruck in the world, is similar to Bervanik Printing, also Waxed Blue Cloth, Blue Printing or Blaudruck, which is the local name for the loincloth and apron used in traditional women's clothing in the Malatya region of Turkey. In this study, prepared by reviewing the literature, which is one of the qualitative research methods; by underlining their art and craftsmanship status together with their traditionality, by touching on the ongoing conceptual confusion caused by calling every hand-dyed fabric Batik; the textile materials used, resist materials, pattern features, dyestuffs, hand printing and dyeing methods, fixation processes, similarities, differences and sustainability between them are presented through comparisons in terms of their areas of use. Considering that the protection of local handicrafts, their survival and the provision of their continuity based on tradition will be possible by providing opportunities to artistic and mass-producing individuals or organizations devoted to this work; despite the fact that Bervanik Printing is no longer being done after the death of Master Hıdır ORAL in 1997, the educational studies and centers opened in Pekalongan, Indonesia, for the survival and continuation of traditional Batik culture were mentioned and the issue of the convergence of traditional Bervanik Printing into history was examined from the perspective of future generations in Turkey.



Anahtar Kelimeler

Batik, Wax/Paraffin, Tjanting, Bervanik, Blaudruck, Blue Print, Waxed Blue Cloth.



Abstract

Literatür taramasına göre, dünyanın çeşitli ülkelerinde uzun yıllardır yapıldığı varsayılan, ancak Uzak Doğu ülkelerinden Endonezya, Java ve Malezya bölgelerine ait olduğu öne sürülen; rezerve yöntemi ile çalışılmış ilk ve en temel geleneksel kumaş boyama ve bezeme sanatı, el baskı tekniği Batik’tir. Doğal bez üzerine, istenilen kısımlarda boyanın emilmesini önleyen resist/kapatıcı maddeler (balmumu/parafin) ve özel araç gereçlerle (Tjanting/Tjamp) desenlenmesinin ardından, daldırma boyama yöntemi ile renklendirilmektedir. Dünyada Blaudruck olarak da bilinen Batik, Türkiye’de Malatya yöresinde, geleneksel kadın giyiminde kullanılan peştamalin, önlüğün yerel adı Mumlu mavi bez, Mavi baskı veya Blaudruck olarak da bilinen Bervanik Baskıcılığı ile benzerlik göstermektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden alan yazın taraması ile hazırlanmış bu çalışmada; geleneksellikleriyle birlikte sanat ve zanaatlilik durumlarının altı çizilerek, elle boyanmış her kumaşa Batik denilmesiyle süregelen kavram kargaşasına değinilerek; kullanılan tekstil materyalleri, resist maddeleri, desen özellikleri, boyarmaddeleri, el baskı ve boyama yöntemleri, fiksaj işlemleri, kullanım alanları üzerinden aralarındaki benzerlikleri, farklılıkları, sürdürülebilirlikleri karşılaştırmalarla ortaya konulmuştur. Yöresel el sanatlarına sahip çıkılması, yaşatılması, gelenekliliğine bağlı sürekliliğinin sağlanmasının, bu işe gönül vermiş sanatsal ve seri üretim yapan kişi veya kuruluşlara imkân verilmesiyle mümkün olacağı düşünülerek; 1997 yılında Hıdır ORAL Usta’nın vefatıyla Bervanik Baskıcılığının artık yapılmıyor olmasına karşılık, geleneksel Batik kültürünün yaşatılması ve devam ettirilmesi için Endonezya’nın Pekalongan şehrinde yapılan eğitsel çalışmalarla, açılan merkezlere değinilmiş, geleneksel Bervanik Baskıcılığının tarihe karışması konusu Türkiye’deki gelecek nesiller açısından irdelenmiştir.



Keywords

Batik, Balmumu/Parafin, Tjanting, Bervanik, Blaudruck, Mavi Baskı, Mumlu Mavi Bez.

Gelecek Sayı

Mart 2025 Sayısı

Dergimizin Mart 2025'te yayımlanacak olan 20. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com