Edebiyat eserini birçok yünden değerlendirmek mümkündür. Özellikle belli bir dönemin ruhunu yansıtan tarihî ve otobiyografik eserleri kültürel, tarihsel, yapısal ve dilbilimsel yönden araştırmak çok önemlidir. Bu tür eser yazarlarının önemli amaçlarının biri dönemin ruhunu, tarihsel gerçekliği yazıya dökmek ve yeni nesillere aktarmaktır. Gerçekten de başarılı bir edebî eser, bazen tarihin karanlık sayfalarındaki bazı olayları gözler önüne sermekte ve okuyucuya dönemin havasını solutmaktadır. Çağdaş Kırgız edebiyatının kurucu yazarlarından Mukay Elebayev de, bir edeb? eserin gerçek hayatı yansıtması gerektiğini, hayat hikâyelerinin de edebiyatta olduğu gibi işlenmesi gerektiğini savunan yazarlardandır. Çalışmada söz konusu olan yazarın “Uzun Yol” (Uzak Col) romanının tarihsel yönü incelenecektir. Kırgız edebiyatı sahasına ilk otobiyografik eser olan bu romanda I. Dünya savaşının cephe gerisi etkileri ve Ürkün olayları tasvir edilmiştir. Çalışmanın temel amacı yazarın kurgusal anlatıları ile tarihsel gerçekleri nasıl harmanladığını, dönemin ruhunu nasıl yansıttığını değerlendirmektir. İncelemede tespit edilen önemli veriler, tarihî somut belgelerde karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Ayrıca bazı dilsel unsurlar tespit edilerek eserin yüzey yapısının altında yatan birçok anlam yapıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. İncelemenin diğer bir amacı da Ürkün dönemlerinin ‘kahrını çeken’, ‘içinde yoğrulan’ yazar M.Elebayev’in Uzun Yol romanında savaşın cephe gerisi yıkıcı etkilerini, dönemin iç yüzünü, siyasi atmosferini ustaca işlediğini ortaya koymak ve Türk dünyası okurlarına, araştırmacılarına sunmaktır.

Kırgız Edebiyatı, Mukay Elebaev, Uzun Yol, Tarihî roman

A literary work can be evaluated from from many perspectives. It is particularly crucial to analyze historical and autobiographical works that reflect the spirit of a specific period from cultural, historical, structural, and linguistic perspectives. The main aim of the authors of such works is to write the spirit of the era and historical reality and convey them to future generations. Indeed, a successful literary work sometimes reveals some events in the dark pages of history and allows the reader to experience the atmosphere of the era. Mukay Elebayev, one of the founding authors of contemporary Kyrgyz literature, is also one of the writers who argue that a literary work should reflect real life and that life stories should be processed as in literature. In this study, the historical aspect of the author's novel "Uzak Col" will be examined. This novel, the first autobiographical novel in Kyrgyz literature, depicts the rear-front effects of World War I and the events of Urkun. The main aim of the study is to evaluate how the author blends fictional narratives with historical realities and reflects the spirit of the era. The significant data identified in the study have been analyzed by comparing them with historical concrete documents. Additionally, certain linguistic elements have been identified, and an attempt has been made to reveal the various underlying meaning structures beneath the surface structure of the work. Another aim of the study is to reveal how the author M. Elebayev, who personally experienced the destructive effects of the difficult Urkun period, skillfully reflects the devastating impact of the war on the homeland front, the inner realities of the era, and the political atmosphere in his novel Uzun Yol. Ultimately, it is to present the work to the readers and researchers of the Turkish world and to contribute to the literature.

Kyrgyz Literature, Mukay Elebaev, Uzak Col, Urkun, historical novel