Ferîdüddin Attâr’ın “Esrârnâme” Adlı Eseri ve İmlâ Özellikleri
(Fer?düddin Att?r’s “Esr?rn?me” and Its Spelling Features )

Yazar : Ayşe AYDIN  & Gül GÜLTEKİN  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 8
Sayfa : 27-44
Doi : 348
    


Özet

Eski Anadolu Türkçesi dönemi, Oğuzların Anadolu’ya yerleşmesiyle başlar. Önceleri konuşma dili olarak kullanılan Oğuz ağzı zamanla Anadolu’da yazı dili haline gelmiştir. Anadolu Türk Beylerinin de teşvikleriyle dönemin şair ve yazarları, telif ve tercüme birçok eser yazmıştır. Bu eserlerden biri olan ve 12. yüzyılda İranlı şair ve mutasavvıf Fer?düddin Attâr tarafından kaleme alınan “Esrârnâme” adlı eser, 15. yüzyılda ilk defa Tebrizli Ahmed? tarafından tercüme edilmiştir. Ancak Attâr’ın “Esrârnâme”siyle daha çok benzerlik gösteren ve çokça sevilen Huzûr?’nin tercümesidir. Bizim çalışmamız ise 16. yüzyılda Edirneli Derviş Mustafa tarafından yazıya geçirilmiş olan çalışmadır. Çalışmamızda öncelikle Eski Anadolu Türkçesi dönemi hakkında bilgi verilmiş, daha sonra eserin yazarı olan Fer?düddin Attâr’ın hayatı, edeb? kişiliği ve eserlerinden bahsedilmiş, ardından “Esrârnâme”nin tanıtımı yapılmıştır. Tanıtım bölümü eserin dış özellikleri, muhtevası ve imlâ özelliklerine ait örneklerden oluşmaktadır. Dini ve tasavvufi bir eser olan Esrârnâme, nasihat içerikli hikâyelerden oluşmaktadır. Bu hikâyelerde ayet ve hadislerden yararlanılmış, her bir hikâye müstakil olmasına rağmen konular arasında bütünlük sağlanmıştır. Eserde deyim ve atasözlerine de çokça yer verilmiştir. İmlâ özellikleri bölümünde ise ünlülerin ve ünsüzlerin kelime içinde, ortasında ve sonunda nasıl kullanıldığı, harekelerin ve bazı kelimelerin nasıl yazıldığı örnekler üzerinde gösterilmiştir.



Anahtar Kelimeler

Feridüddin Attâr, Esrârnâme, Eski Anadolu Türkçesi, imlâ, el yazmaları



Abstract

The period of Old Anatolian Turkish begins with the settlement of Oghuzes in Anatolia. Oghuz dialect, which was used as a spoken language in the past, has become a written language in Anatolia over time. With the encouragement of Anatolian Turkish Beys, poets and writers of the period wrote many works of copyright and translation. One of these works, “Esrârnâme”, which was written by the Iranian poet and sufi Fer?düddin Attâr in the 12th century, was translated by Ahmed? from Tabriz for the first time in the 15th century. However, it is a translation of the much-loved Huzûr?, which is more similar to Attâr’s “Esrârnâme”. Our work, on the other hand, is the work that was written by Derviş Mustafa from Edirne in the 16th century. In our study, first of all, information about the Old Anatolian Turkish period was given, then the life, literary character and works of Fer?düddin Attâr, who is the author of the work, were mentioned, and then “Esrârnâme” was introduced. The introduction section consists of examples of the work’s external features, content and orthographic features. Esrârnâme, which is a religious and mystical work, consists of stories with advice. In these stories, verses and hadiths were used, and although each story was independent, unity was ensured among the subjects. There are many idioms and proverbs in the work. In the section of orthographic features, how vowels and consonants are used in words, in the middle and at the end, and how some words are written are shown on examples.



Keywords

Feridüddin Attâr, Esrârnâme, Old AnatolianTurkish, spelling, manuscripts


Gelecek Sayı

Eylül 2025 Sayısı

Dergimizin Eylül 2025'te yayımlanacak olan 22. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com