Menâkıbnâmelerde ve Sözlü Kaynaklarda Yer Alan Şamanizm Kaynaklı İnanç Motifleri
(Belief Motifs Which Bases On Shamanism In Menakıbnames And Oral Sources )

Yazar : Haktan KAPLAN    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2020
Sayı : 3
Sayfa : 103-122
Doi : 43
    


Özet

In connection with the cults of ancestor, the publicity, as a bearer of shamanic tradition, our century has entered our lives. In the framework of heterodox Islam, which still continues to be active today, the forms and forms of life of the parents have been retained by the parents in the lifetime of the parents, or they have been retained by their followers after the parents have died. Keramat motifs in these menakibname and saint legend are examined under four headings as pre-Islamic ancient Turkish beliefs (shamanism), Islamic beliefs, beliefs based on the Biblical beliefs, epic and mythological crops and folk traditions. In our work, shamanism-based belief motifs we have discussed in menakibname will give some clues as to the practices in the shaman and how the Islamic religion has passed.



Anahtar Kelimeler

Shaman, Saint, Saint Legend, menakibname, menkibe.



Abstract

Menâkıbnâmeler ve menkıbeler atalar kültüyle bağlantılı olarak kamlık, şamanlık geleneğinin bir taşıyıcısı olarak XI. yüzyılda hayatımıza girmiştir. Heterodoks İslâm bünyesinde günümüzde hâlâ etkinliğini devam ettiren velî kültü çerçevesinde, velîlerin yaşam şekilleri, kerâmetleri ya velî hayattayken kendisi tarafından kaleme alınmış ya da velî öldükten sonra müridleri tarafından yazılmıştır. Bu menâkıbnâmelerde ve menkıbelerde yer alan keramet motifleri, İslâm öncesi eski Türk inançları (Şamanizm), İslâmi inançlar, Kitab-ı Mukaddes menşeli inançlar, destanî ve mitolojik mahsuller ve halk gelenekleri olarak dört başlık altında incelemeye tabi tutulmuştur. Menâkıbnâmeler her ne kadar İslâmiyet sonrasında ortaya çıkmış olsa da içlerinde yer alan keramet motiflerinin bir kısmı İslâmiyet öncesi kaynaklıdır. Bu durum, bizi menâkıbnamelerin kaynaklarını İslâmiyet öncesinde aramaya sevk etmiştir. Bu çalışmamızda ele alacağımız menâkıbnâmelerde geçen keramet motiflerinin kaynağı Şamanizm’de görülmektedir. Zira evliya etrafında teşekkül eden bir olaya bir kaynak gerekmektedir. Çalışmamızda menâkıbnâmelerde ele aldığımız Şamanizm kaynaklı inanç motiflerinin şamanlardaki uygulamaları ve İslâm dinine nasıl geçtiğine dair birtakım ipuçları verilecektir.



Keywords

Şaman, velî, evliya, menâkıbnâme, menkıbe.

Gelecek Sayı

Aralık 2024 Sayısı

Dergimizin Aralık 2024'te yayımlanacak olan 19. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com