Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Bir Ahvâl i Kıyâmet
(A Work Written in Old Anatolian Turkish: Ahval-i Kıyamet )

Yazar : Mutlu Melis ÖZGERİŞ    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2020
Sayı : 3
Sayfa : 123-148
Doi : 44
    


Özet

Death and post-death has been a subject that man has been curious about since its creation. A number of explanations have been made on these issues in different beliefs and religions. In line with the Islamic belief, explanations brought to life after death with concepts such as doomsday, the hereafter and apocalypse are discussed under the title of the type of doomsday in our literature, one of which is the religion. Kiyâmetnâme type; ıt is a type in which subjects such as death, the break of doomsday, the portents of doomsday, the states of doom, the place of judgment, heaven and hell are mentioned. In such works, written in poetical or prose, the experiences after death are explained with a simple narrative and striking and impressive depictions. In addition, in these works, it is emphasized that what people do in the worldly life affects the life of the hereafter, and the importance of being a good Muslim and fulfilling religious requirements. In our study, an example of type ahvâl-i kiyamet in the type of kiyametname is included. The form and content features of the work were examined and transferred to Latin letters in type transcription. This text, which is understood to have been copied in the late period, is remarkable because it contains the characteristics of the Old Anatolian Turkish period and is an example for the type of doomsday.



Anahtar Kelimeler

Classical Turkish literature, doomsday, type, mesnevi.



Abstract

Ölüm ve ölüm sonrası, insanın yaratılışından bu yana merak ettiği bir konu olmuştur. Farklı inançlarda ve dinlerde bu konulara dair birtakım açıklamalar yapılmıştır. İslamî inanç doğrultusunda da kıyamet, ahiret, mahşer gibi kavramlarla ölümden sonraki hayata getirilen açıklamalar, kaynaklarından birini din oluşturan edebiyatımızda kıyâmetnâme türü başlığında ele alınmıştır. Kıyâmetnâme türü; ölüm, kıyametin kopması, kıyametin alametleri, kıyametin hâlleri, mahşer yeri, cennet ve cehennem gibi konulardan bahsedildiği bir nazım türüdür. Manzum veya mensur şekilde kaleme alınan bu türdeki eserlerde sade bir anlatımla ve dikkat çekici, etkileyici tasvirlerle ölümden sonra yaşanacaklar anlatılmıştır. Ayrıca bu eserlerde insanın dünya hayatında yaptıklarının ahiret yaşamına etki ettiği, iyi bir Müslüman olup dinî gereklilikleri yerine getirmenin önemi vurgulanmaktadır. Bu çalışmada kıyâmetnâme türündeki manzum bir ahvâl-i kıyâmet örneğine yer verilmiştir. Eserin şekil ve muhteva özellikleri incelenmiş, manzume transkripsiyonlu olarak Latin harflerine aktarılmıştır. Geç dönemde istinsah edildiği anlaşılan bu metin, hem Eski Anadolu Türkçesi döneminin özelliklerini ihtiva etmesi hem de kıyâmetnâme türüne örnek olması yönüyle dikkat çekicidir.



Keywords

Klasik Türk edebiyatı, kıyamet, tür, mesnevi.

Gelecek Sayı

Aralık 2024 Sayısı

Dergimizin Aralık 2024'te yayımlanacak olan 19. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com