Kara Fazlî Divanı’ndaki Tasavvuf Istılahları Üzerine Bir Değerlendirme
(An Evaluation on the Sufi Traditions in the Kara Fazli Divan )

Yazar : Mehmet TÜLÜ    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 10
Sayfa : 169-191
Doi : 486
    


Özet

16. yüzyıl şairi Kara Fazlî, Kanunî Sultan Süleyman dönemi (1520-1566) Klasik Türk Edebiyatı şairlerindendir. Bu çalışmada Kara Fazlî’nin hayatı ve tarikata girişi kısaca anlatılmış, eserleri tetkik edilerek tanıtılmıştır. Asıl bölümü teşkil eden Kara Fazlî Divanı’ndaki başlıca tasavvufî ıstılahlar açıklanarak örnek beyitlerdeki kullanımları gösterilmiştir. Böylece tasavvufun şiirlerdeki anlam dünyasına kattığı derinlik ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmamızın ana kaynağı, Mustafa Özkat’ın Kara Fazlî’nin Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin) adlı Yüksek Lisans Tezi ve Lale Javanshir’in Fazlî Çelebi’nin Takti’atı ve Tertip Edilmiş Divanında Yer Almayan Bazı Gazelleri adlı bildirisidir. Kara Fazlî Divanı’nda 34 kaside, 28 murabba, 4 muhammes, 3 müseddes, 1 muaşşar, 2 terkîb-i bend, 8 tarih 153 gazel, 20 kıta ve nazım 2 müfretten oluşmuş toplam 2702 beyit bulunmaktadır. Şair Halvetiyye tarikatının Gülşeniyye kolu şeyhlerinden Hasan Zarîfî Efendi’ye intisab ederek tarikata girmiştir. Divan’ında da tasavvufî şiirleri bulunan Kara Fazlî’nin Gül ü Bülbül Mesnevisi, Keşfü’l-Ârifîn Mesnevisi ve yaklaşık 1000 civarında olduğu beyan edilen Rubâiler’i de tasavvufî özelliktedir. Bu makaleyi önemli kılan husus, Kara Fazlî Divan’ı ile ilgili yapılan ilk tasavvufî çalışma olmasıdır.



Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, Kara Fazlî, tasavvufî ıstılahlar, divan, tarikat ve sufî.



Abstract

16. Kara Fazli, the poet of the century, is one of the Classical Turkish Literature poets of the period of Sultan Suleyman the Magnificent (1520-1566). In this study, the life of Kara Fazli and his entry into the sect are briefly described, his works are examined and introduced. The main sufi traditions in the Kara Fazli Divan, which constitutes the main section, are explained and their use in sample couplets is shown. Thus, the depth that Sufism adds to the world of meaning in poems has been tried to be revealed. The main source of our study is Mustafa Özkat’s Master’s Thesis named Kara Fazlî’s Life, Works, Literary Personality and Divan (Examination-Criticized Text) and Lale Javanshir’s notice titled Fazli Çelebi’s Takti’at and Some Ghazals Not Included in Her Organized Divan. Bunu Google’da arIn Kara Fazli’s Divan, there are a total of 2702 couplets consisting of 34 odes, 28 murabbas, 4 mukhammas, 3 müseddes, 1 muaşşar, 2 terkîb-i bend, 153 ghazals of 8 chronicles, 20 stanzas and verses 2 mufrad The poet entered the sect by intisab to Hasan Zarifi Efendi, one of the sheikhs of the Gulsheniyye branch of the Halvetiyye sect. Kara Fazli, who also has sufi poems in his Divan, has the Masnavi of Gül ü Bülbül, the Masnavi of Discoverer al-Arifin and the Rubais, which are declared to be around 1000, also have sufi characteristics. What makes this article important is that it is the first Sufi study about Kara Fazli’s Divan.



Keywords

Classical Turkish literature, Kara Fazli, sufi traditions, divan, sect and sufi.


Gelecek Sayı

Eylül 2025 Sayısı

Dergimizin Eylül 2025'te yayımlanacak olan 22. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com