Kuran’ın Harf, Kelime ve Sure Sayısına Dair Harezm Türkçesi ile Yazılmış Bir Risale
(A Treatise on the Number of Letters, Words and Suras of the Qur'an Written in Khwarezm Turkish )

Yazar : Gülser ERSOY    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 12
Sayfa : 621-634
Doi : 640
    


Özet

Bu çalışmada Tire Necip Paşa Kütüphanesi 82 numarada kayıtlı olan ve Harezm Türkçesi dillik özelliklerine sahip olduğu düşünülen bir risale tanıtılmaktadır. Risale, ?Ali b. ?useyn el-Farabi tarafından istinsah edilen El-İşara bi-La?if el-?İbara adlı eserin bitiminde 196a - 197b numaralı varaklarda yer almaktadır. Hacimce küçük olan risalenin konusu Kur’anda geçen harf, ayet ve surelerin sayısı hususunda kimi âlimler tarafından ortaya konan farklı görüşlerdir. Bu bağlamda eser farklı basamak değerine sahip sayıların ifadesi hususunda önem arz etmektedir. Böylelikle risalenin tarihî Türk dili ile yazılan eserler arasında yerini alması amaçlanmıştır. Çalışmada ilk olarak Ahmet Ateş’in konu ile ilgili yazmış olduğu makaleye değinilmektedir. İlk bölümde istinsah edilen yazma hakkında, ardından yazmanın son bölümüne eklenen risalenin içeriği, dillik özellikleri ve söz varlığı hakkında bilgi verilmektedir. Tanıklık edilen fonolojik özellikler ve morfolojik işaretleyicilerden yola çıkılarak risalenin yazıldığı tarihî Türk dili saptanmaya çalışılmıştır. Yazının en sonunda risalenin transkripsiyonlu metni ve resimleri araştırmacıların ilgisine sunulmaktadır. Bu çalışmayla birlikte daha önce incelenmemiş ve yayımlanmamış Türkçenin tarihî dönemlerine ait önemli bir metin ortaya çıkarılmıştır.



Anahtar Kelimeler

Harezm Türkçesi, risale, Tire Necip Paşa Kütüphanesi.



Abstract

This study introduces a treatise registered in Tire Necip Pasha Library, number 82, which is thought to have the linguistic features of Khwarezm Turkish. The treatise is located at the end of the work Al-Ishara bi-La?if al-?Ibara by ?Ali b. ?usayn al-Farabi on folios 196a - 197b. The subject of this small treatise is the different views of some scholars on the number of letters, verses and surahs in the Qur'an. In this context, the work is important for the expression of numbers with different place value. In this way, the treatise is intended to take its place among the works written in the historical Turkish language. First of all, the article written by Ahmet Ateş on the subject is mentioned in the study. The first section provides information about the manuscript, followed by the content and linguistic features of the treatise added to the last part of the manuscript. Based on the phonological features, morphological markers and vocabulary witnessed, an attempt has been made to identify the historical Turkic language in which the treatise was written. At the end of the article, the transcribed text and illustrations of the treatise are presented for the attention of researchers. With this study, an important text belonging to the historical periods of Turkish, which has not been analyzed and published before, has been revealed.



Keywords

Khwarezm Turkish, treatise, Tire Necip Pasha Library.


Gelecek Sayı

Eylül 2025 Sayısı

Dergimizin Eylül 2025'te yayımlanacak olan 22. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com