Çevreci Çocuk Kitaplarının Resim-Metin İlişkisi ve Yapısal Özellikler Bağlamında İncelenmesi
(An Analysis of Environmental Children’s Books in the Context of Picture-Text Relationship and Structural Features )

Yazar : Ahmet Kemal GÜNDÜZ  & Cihan Şule KÜLÜK  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 22
Sayfa : 229-243
Doi : 669
    


Özet

Bu araştırma, Çevreci Çocuk Eğitimi Yayınları tarafından yayımlanan ve Kızılcahamam Belediyesi tarafından basılıp dağıtılan, çocuklara yönelik içerisinde beş adet çocuk kitabı içeren Çevreci Çocuk Eğitimi Seti – Sıfır Atık Projesi Eğitim Seti’ndeki çocuk kitaplarının çocuk edebiyatı nitelikleri kapsamında analiz edilmesini içermektedir. Çevreci Çocuk Eğitimi Yayınları’nın kitapları araştırma için belirlenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada Karaköse’nin geliştirdiği “Çocuk Kitapları İç ve Dış Yapı Özellikleri Değerlendirme Formu” ile “Resim-Metin İlişkisi Değerlendirme Formu” kullanılmıştır. İkisi Görsel Sanatlar Eğitimi, ikisi Türkçe Eğitimi alanında olmak üzere toplam dört uzman tarafından değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda elde edilen veriler, incelenen kitapların çevre temalı eğitici mesajlar sunmasının yanı sıra, çocuk edebiyatı nitelikleri açısından bazı eksiklikler barındırdığı tespit edilmiştir. Dış yapı özelliklerinde, kitapların genel olarak dayanıksız cilt, düşük kâğıt kalitesi ve çocukların ilgisini çekmekten uzak kapak tasarımlarına sahip olduğu görülmüştür. İç yapı açısından, metinlerde olay örgüsü ve karakter gelişiminde yer yer tutarsızlıklar bulunduğu belirlenmiştir. En dikkat çekici eksiklik ise resim-metin ilişkisi inceleme alanında ortaya çıkmıştır; görsellerin büyük oranda metni desteklemekten uzak olduğu, anlamsal bütünlüğü desteklemekte eksik ve estetik açıdan çocuk kitaplarında renk kullanımı, karakter tasarımı, görsellerin sayfa içerisine yerleştirilmesi, dikkat çekicilik açısından zayıf olduğu ve zaman mekân anlatımı, karakter duygu ve ifadelerinin yansıtılmasının geliştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.



Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, çocuk edebiyatı, resimli çocuk kitapları, iç ve dış yapı, resim-metin ilişkisi.



Abstract

This study involves the analysis of children’s books within the Environmental Children’s Education Set – Zero Waste Project Educational Set, which contains five children’s books published by Environmental Children’s Education Publications and printed and distributed by the Kızılcahamam Municipality, in terms of their children’s literature qualities. The books of Environmental Children’s Education Publications were selected for the study. The study employed the document analysis method, which is a qualitative research approach. For the research, Karaköse’s “Evaluation Form for Internal and External Features of Children’s Books” and “Picture-Text Relationship Evaluation Form” were used. A total of four experts evaluated the books: two from the field of Visual Arts Education and two from Turkish Education. The findings of the study indicate that, while the examined books deliver educational messages with an environmental theme, they also exhibit certain deficiencies in terms of children’s literature qualities. Regarding external features, the books generally had fragile bindings, low-quality paper, and cover designs that were not engaging for children. In terms of internal structure, inconsistencies were observed in plot development and character progression. The most notable deficiencies emerged in the analysis of the picture-text relationship; the illustrations largely failed to support the text, lacked semantic coherence, and were weak in terms of aesthetic aspects such as color usage, character design, placement of visuals on the page, and overall visual appeal. Additionally, improvements are needed in conveying time and space, as well as in representing characters’ emotions and expressions.



Keywords

Environmental education, children’s literature, picture books, ınternal and external structure, picture-text relationship.


Gelecek Sayı

Aralık 2025 Sayısı

Dergimizin Aralık 2025'te yayımlanacak olan 23. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com