Temel Tasarım Elemanlarından Nokta ve Çizgi Perspektifinde Ebru Sanatının İncelenmesi
(An Analysis of the Art of Marbling from the Perspective of Basic Design Elements: Point and Line )

Yazar : Bilge Uyar  & Ata Yakup KAPTAN  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 22
Sayfa : 218-228
Doi : 671
    


Özet

Temel tasarım elemanları plastik sanatlarla ilişkili disiplinlerde görsel kompozisyon kurulumunda yararlanılmakta olup bunlar; nokta, çizgi, doku, renk, ton, şekil, form gibi başlıklardadır. Ebru sanatı ise su yüzeyinde yapılan nadide sanatlarımızdan biridir. Ebru, su yüzeyine bırakılan ya da fırçayla atılan bir boya damlasıyla kompozisyonuna başlar. Bu boya damlaları su yüzeyinde farklı büyüklüklerde ve etkilerde nokta ve nokta etkisi oluşturduğu söylenilebilir. Tarak, biz gibi ebru sanatında biçim vermek için kullanılan araç gereçlerle su yüzeyinde oluşan bu noktalara çeşitli işlemler uygulanır. Bu işlemlerle birlikte su yüzeyindeki noktalar ince, kalın, uzun, kısa, düz, dalgalı, zikzaklı, kavisli, dikey, yatay, diyagonal, dairesel, yumuşak, sert, koyu, açık gibi çizgilere evrilmektedir.

Bu araştırma; battal ebru, gel-git ebru, taraklı ebru, şal ebru, tavus kanadı ebru, hatip ve koltuk ebru, bülbül yuvası ebru gibi ebru sanatı çeşitlerini temel tasarım elemanlarından olan nokta ve çizgi bağlamında ilişkisini incelemeyi amaçlamıştır. Bu bağlamda araştırma, belirtilen ebru sanatı çeşitlerindeki görsellerin temel tasarım elemanlarından nokta ve çizgi ekseninde incelenmesi ile sınırlıdır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak doküman incelemeden yararlanılmıştır.

Çalışma neticesinde ebru sanatında nokta ve nokta etkisine; battal ebru ve battal ebru türevlerinde, kaplan gözü ya da kedi gözü ebrusunda, hatip ebru, koltuk ebru gibi ebru çeşitlerine rastlandığı görülmektedir. Ebru sanatında çizgi ve çizgi etkisine ise; taraklı ebru, gel-git ebru, şal ebru, bülbül yuvası ebru, tavus kanadı ebru gibi ebru sanatı çeşitlerinde rastlandığı görülmektedir.



Anahtar Kelimeler

Ebru sanatı, temel tasarım, ebru sanatında nokta, ebru sanatında çizgi.



Abstract

The basic design elements are used in visual composition in disciplines related to plastic arts, and these include points, lines, textures, colors, tones, shapes, and forms. Marbling art is one of Turkish arts unique arts performed on the surface of water. Marbling begins with a drop of paint placed on the water surface or applied with a brush. These paint drops create points and point effects of varying sizes and effects on the water surface. Using tools like combs, which are used in marbling art to shape the design, various techniques are applied to these point that form on the water surface. Through these various processes, the points on the water surface morph into lines that are thin, thick, long, short, straight, wavy, zigzag, curved, vertical, horizontal, diagonal, circular, soft, hard, dark, or light.

This research aims to examine the relationship between the basic design elements of point and line in various types of marbling art, such as large marbling, tide marbling, combed marbling, shawl marblin, marbling, and nightingale’s nest marbling. In this context, the research is limited to examining the visuals of the specified types of marbling art in terms of the basic design elements of points and lines. A qualitative research method was used in the study. Document analysis was used as a data collection tool.

As a result of the study, it was observed that points and point effects are encountered in marbling art in large marbling and large marbling derivatives, tiger-eye or cat-eye marbling, preacher marbling, armed marbling, and other types of marbling. In marbling art, the line and line effect were observed in art varieties such as combed marbling, tide marbling, shawl marbling, nightingale’s nest marbling and peacock wing marbling.



Keywords

Marbling art, basic design, point in marbling art, line in marbling art


Gelecek Sayı

Aralık 2025 Sayısı

Dergimizin Aralık 2025'te yayımlanacak olan 23. Sayısı için makale kabulü devam etmektedir.

iletişim: 0505 4342666


  • Adres :Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Osmaniye/TÜRKİYE
    Telefon : 0505 4342666 Faks :
    Eposta : korkutataturkiyat@gmail.com