Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât, Osmanlı döneminde yazılmış bir tıp metnidir. Eser, Hicri 1108’de (M.1697) yazılmıştır. 17. yüzyıl, Osmanlı bilim anlayışında yeniliğin gerekli görüldüğü ve bu konuda birtakım tedbirler alınmaya çalışıldığı bir yüzyıldır. Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât‘ta verilen bilgilerden eserin “hükemalar”dan alıntılar yapılarak oluşturulduğu anlaşılmaktadır. 10 yapraktan oluşan eserde genellikle 15 satır bulunmaktadır. Bu çalışma, Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât’ın tanıtımını, metnin günümüz yazısına aktarılmış biçimini ve metindeki söz varlığnı içermektedir.

Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât, kitapta açıklanacak devaların denenmiş olduğunun belirtilmesiyle başlar. Eserde bölüm olarak düşünülebilecek ve anlatılacak devalara geçiş yapılan kısımlarda da bu vurgu yapılmıştır. Eserin devam eden satırlarında kadim tıbbın temsilcileri olan ünlü hekimlere göre turp bitkisinin faydalarının neler olduğu aktarılmıştır. Balgam giderme ve yenilen besinleri sindirme gibi özellikleri bulunan bu bitki, kadim hekimlerin tecrübelerine göre neredeyse bütün hastalıklara deva olabileceği düşünülen şifalı bir bitkidir. 1697’de yazılmış olan Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât adlı Türkçe tıp metninin tarihî tıp alanındaki çalışmalar ile Türkçe tıp metinleri konusundaki çalışmalara katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Risâle-i Devâ’ ve Mu'âlecât, 17.yüzyıl, Türkçe tıp metni, terimler

It is a medical text written during the Ottoman period. The work was written in 1108 Hijri (1697 AD). The 17th century was a century in which innovation was deemed necessary in the Ottoman understanding of science and some measures were tried to be taken in this regard. It is understood from the information in the book that the given the work was created by quoting from "philosophers" (doctors). The work consists of 10 leaves and usually has 15 lines. This study includes the introduction of the Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât, the text's modern form, and the vocabulary in the text.

Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât, begins by stating that the remedies to be explained in the book have been tried. This situation is also emphasied in the sections that can be considered as chapters in the book, and in the sections where the remedies to be explained are itroduced. In the following lines of the work, the benefits of the radish plant according to famous physicians who are representatives of ancient medicine are conveyed. This plant, which has properties such as removing phlegm and digesting food, is a medicinal plant that is thought to be a cure for almost all diseases, according to the experiences of ancient physicians. It is thought that the Turkish medical text called Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât, written in 1697 can contribute to studies in the field of historical medicine.

Risâle-i Devâ’ ve Mu‘âlecât, 17th century, Turkish medical text, vocabulary