Ekmek insanlık tarihi ile toplumsal yaşamda yerini almıştır. Farklı toplumsal yapılarda ekmek kullanım amacı, pişirme yöntemi ve kendisine ait oluşturduğu sosyal, ekonomik ve kültürel unsurlar ile var olmuştur. Bu çalışmanın amacı toplumsal yapı ve besin arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada toplumsal yapı ve besin arasındaki ilişkide ekmek ele alınmıştır. Zira ekmek farklı dil, din, ırk ve kültürdeki insan grupları arasında ortak olarak yer alan bir besindir. Ekmek her toplumda yer almakla birlikte toplumsal yapının değişmesine paralel olarak kullanım amacı, içeriği ve pişirme yöntemi değişmektedir. Çalışmada doküman analizi yöntemi ile farklı toplum tiplerinde ortaya çıkan ekmekler saptanmış ve bu saptama sonucunda toplumsal yapı ve ekmek arasında bir eşleştirme gerçekleştirilmiştir. Bu eşleştirme Toplum 1.0 avcı-toplayıcı toplumda yassı ekmek, Toplum 2.0 tarım toplumunda mayalı ekmek, Toplum 3.0 sanayi toplumunda beyaz ekmek, Toplum 4.0 bilgi toplumunda tam buğday ekmeği ve Toplum 5.0 akıllı toplumda mor ekmek olarak yapılmıştır. Çalışmada toplumsal yapı ve ekmek arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş ve ekmeğin toplumsal yapıdaki sosyal, ekonomik ve kültürel ögeler ile önemli bir ilişkisinin olduğu belirtilmiştir.

Beyaz ekmek, mor ekmek, tam buğday ekmeği, toplumsal yapı, toplum 5.0

Bread has played an important role in social life throughout human history. Across different social structures, bread has existed with its purposes, cooking methods, and associated social, economic, and cultural elements. This study aims to explore the meaningful relationship between social structures and food. It discusses the phenomenon of bread through social structures and food. Bread is a staple food for people of different languages, religions, races, and cultures. While bread is found in every society, its purpose, ingredients, and cooking methods evolve with changes in social structure. The study identifies the types of bread that emerged in different societies through document analysis and establishes a link between social structure and bread. Within this framework, the pairing of social structure and bread is illustrated as flatbread in society 1.0 (hunter-gatherer society), yeast bread in society 2.0 (agricultural society), white bread in society 3.0 (industrial society), wholemeal bread in society 4.0, and purple bread in society 5.0. The study concludes that bread has changed with changes in different social structures, highlighting its dynamic relationship with the social, cultural, and economic elements of society.

Food, white bread, purple bread, whole wheat bread, social structure, society 5.0.