İstanbul Telefon Şirketi, Osmanlı Devleti’nde İstanbul ve çevresinde telefon şebekesi vücuda getirmek üzere, 1911 yılında imtiyaz verilerek yabancı sermaye tarafından kurulmuştur. Telefon işletme imtiyazını otuz yıl müddetle devralan şirket, İstanbul Boğazı’nın iki yakasında telefon hatları kurmuştur. Millî Mücadele’nin kazanılmasının ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bütçeye ek bir mali yükün önüne geçmek amacıyla, telefon tesisatının geliştirilmesi konusunda yabancı şirketlere imtiyaz verilmesi anlayışını benimsemişti. Bu anlayışın ürünü olarak, 1923 yılında İstanbul Telefon Şirketi’nin imtiyazı yenilenmiştir. İstanbul Telefon Şirketi’nin faaliyet gösterdiği 1923-1935 yılları arasında, tarifelerde yüksek ücret uygulaması, yetersiz hizmet kalitesi gibi birçok usulsüz uygulamaları görülmüştür. Bu durum, iletişimin daha erişilebilir ve güvenilir hale getirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Bu gerekçeler, millîleştirmenin asıl nedenini oluşturmuştur. Millîleştirme, daha iyi planlama ve kaynak tahsisinin yapılmasını, gerek İstanbul ve gerek ülkenin diğer bölgelerindeki telefon şebekesinin gelişmesini ve modernleşmesini sağlamıştır. Bu kapsamda, 1936 yılında İstanbul Telefon Şirketi’nin millîleştirilmesi, Türkiye’nin ekonomik kalkınma ve modernleşme sürecinde atılan önemli bir adım olarak değerlendirilebilir.

İstanbul Telefon Şirketi, millîleştirme, yabancı sermaye, millî iktisat, telefon.

The Istanbul Telephone İstanbul Telefon Şirketi Company was established with foreign capital in 1911, granted a concession to create a telephone network in and around Istanbul. The company, which took over the privilege of operating telephone lines in and around Istanbul for 30 years, established telephone lines on both sides of the Bosphorus. In its early years, the Republic of Turkey adopted the policy of granting concessions to foreign companies for the development of telephone infrastructure to avoid additional financial burdens to the national budget. As a result of this approach, the concession of the Istanbul Telephone Company was renewed in 1923. Between 1923 and 1935, while the Istanbul Telephone Company was in operation, numerous irregularities were observed, such as high tariffs and inadequate service quality. This situation has created the need to make communication more accessible and reliable. These reasons constituted the main reason for nationalization. Nationalization enabled better planning and resource allocation and the development and modernization of the telephone network in Istanbul and other parts of the country. In this context, the nationalization of the Istanbul Telephone Company in 1936 can be considered as an important step in Turkey’s economic development and modernization process

Istanbul Telephone Company, nationalization, foreign capital, national economy, telephone.