Modernleşme sürecinde Osmanlı İmparatorluğu'nda güçlü bakanlıklar ortaya çıkmıştır. Dönemin özelliklerini yansıtan bu kurumlara yöneticilerin atanması, önceki dönemlere göre farklı tercihler izlemiştir. Birçok Avrupamerkezci kaynak, o dönemdeki atamaların rasyonel ölçütler ve liyakat olmaksızın yapıldığını ileri sürmektedir. Bu anlatılar, geç dönem Osmanlı çalışmalarını etkilemiştir. Çalışmamızda bu anlatılar, dönemin atamalarını inceleyerek ve özellikle Maârif-i Umûmiye Nezâreti'ni merkeze alarak değerlendirilmektedir. Bu bakanlık, modernleşme sürecinde eğitimin ön plana çıkması nedeniyle seçilmiştir. Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun modern eğitim sistemini altmış beş yıl boyunca yöneten en üst düzey yöneticiler olan maarif nazırlarının atanmaları önem kazanmaktadır. Bakanlık, toplam 64 atama ile 39 farklı nazır tarafından yönetilmiştir. Bazı nazırlar sadece bir kez görev yaparken, bazıları yedi defaya kadar atanmıştır. Atamaların analizinde nitel ve prosopografik bir yöntem kullanılmıştır. Atamaların değerlendirilmesi sadakat, yurtdışı deneyimi, yaş, eğitim geçmişi, bürokratik ve mali beceriler temelinde yapıldı. Atamaların farklı dönemlerde farklı nedenlerle değiştiği belirlendi. Çalışmada Tanzimat, II. Abdülhamid, II. Meşrutiyet ve işgal dönemlerindeki atamaların nedenlerinin farklı olduğu bulundu. Bu bağlamda araştırmanın Osmanlı eğitim tarihi, eğitim bakanları araştırmaları ve Maarif Nezareti sınavları üzerine yapılacak çalışmaları etkilemesi bekleniyor.

Eğitim tarihi, bakan atamaları, eğitim tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı, eğitim bakanları.

Modernleşme sürecinde Osmanlı Devleti'nde güçlü nezaretler ortaya çıktı. Dönemin özelliklerinin bu şekilde değerlendirilmesi seçilirken, önceki dönemlerden farklı tercihler yapılmıştır. Avrupa merkezci birçok kaynakta, dönemsel rejiminin rejiminin rejimi ve liyakat gözetilmeden yapılan bir süt anlatısı vardır. Bahsi geçen anlatılar geç dönem Osmanlı gelişimini etkilemiştir. Çalışmamız Bitcoin üzerinden geçen anlatımları değerlendirerek, dönemsel tahsislerini incelenmektedir. Tayinleri ise Maârif-i Umûmiye Nezâreti üzerinden araştırılmaktadır. Maârif-i Umûmiye Nezâretinin seçiminin sebebi, modern süreçten geçme eğitiminin öne çıkmış olmasıdır. Sonuç olarak, Altmış beş yıl boyunca Osmanlı Devleti'nin modern eğitimini yöneten nezâretin tepe noktalanması olan maârif nâzırlarının tayinleri önem kazanmaktadır. Nezâret 39 farklı nâzır idaresi olmuştur. Nâzırlar toplam 64 kez tahsis edilmişlerdir. Bir kez görev yapan nazırlar olduğu gibi, yedi defa atananlar de vardır. Nâzırların atamalarını incelerken nitel ve prosopografik yöntem damgasını vurdu. Tayinler sadakati, yurt dışı deneyimi, yaşları, eğitim deneyimleri, bürokrasi ve finans ilişkileri üzerinden değerlendirildi. Tayinlerin farklı dönemlerdeki farklı sebepler sonucu sonuçları tespit edildi. Tanzimat, II. Abdülhamid, II. Meşrutiyet ve işgal dönemi nazırlarının tahsis haklarının birbirinden farklılaştığı anlaşıldı. Bu kapsamda, Osmanlı eğitim tarihi rejimi, maârif nazırlarını konu edinen araştırmaların ve Maârif Nezâreti incelemelerinin üzerinde etkili olması sağlanır.

Eğitim tarihi, nazırların tayinleri, maarif tarihi, Maarif Nezareti, maarif nazırları.